کمتر از 5 ماه پیش بود که خبرگزاری‌ها اعلام کردند، امریکا عملیاتی علیه مواضع گروه تروریستی داعش در افغانستان را با انفجار بزرگ ترین بمب غیراتمی خود را به کار برده است.
این حمله پنجشنبه 24 حمل/فروردین 1396 در ساعت ۷:۳۰ عصر به وقت محلی در ولسوالی اچین، واقع در ولایت ننگرهار انجام شد و به گفته پنتاگون، بمب جی‌بی‌یو ۴۳، که به "مادر همه بمبها" معروف است، غارها و تونل‌هایی را هدف قرار داد که شبه‌نظامیان داعش در آنها پنهان شده بودند. بنابر بیانیه پنتاگون، هدف از استفاده از این بمب عظیم، "به حداقل رساندن خطر برای نیروهای افغان و امریکایی" بوده است که در این منطقه در حال عملیات "پاک‌سازی" بوده‌اند.
باوجود آن که ترامپ در آن زمان این بمباران را "یک واقعه موفقیت آمیز دیگر" خواند، اما انتقادات از این حمله نیز در افغانستان کم نبود و از جمله حامد کرزی، رئیس جمهوری سابق افغانستان، قویاً این اقدام امریکا را محکوم و پس از استفاده از این بمب حدود 9 هزار کیلویی اظهارکرد که امریکا افغانستان را به آزمایشگاه تسلیحات نظامی خود مبدل کرده است.
حال اما پنج ماه پس از بمباران مناطقی از ننگرهار توسط امریکا که با بمب قدرتمند موسوم به مادر بمبها انجام شد، سرگرد امریکایی، «ریچارد اندرسون» مسئول مشاوره به نیروهای امنیتی افغان خبر داده که جنگجویان داعش به مواضع قبلی خود در محل اصابت این بمب بازگشته‌اند. مسئله‌ای که نشان می‌دهد داعش همچنان در افغانستان در حال عرض اندام است. پیش از این نیز دانا وایت، سخنگوی وزارت دفاع امریکا اعلام کرده که شرایط در افغانستان در رابطه با داعش بهبود نیافته است. مجموع این تحولات بیانگر آن است که برخلاف ادعایی که در زمان بمباران مناطقی از افغانستان که با بمب معروف مادر بمبها انجام شد، اما تحرکات گروه ترویستی داعش در افغانستان همچنان قابل توجه است.
انفجار مادر بمبها در افغانستان باهدف نابودی داعش و یا آزمایش تسلیحاتی
همان زمان نیز که کاخ سفید انفجار مادربمب‌ها در ولایت ننگرهار افغانستان را تائید و آن را در راستای نابودی و تضعیف داعش عنوان کرد، برخی انتقادات این اقدام را با هدف واقعی آزمایش‌های تسلیحاتی واشنگتن عنوان کردند.
این ادعا به ویژه از آن روی که استفاده از مادر بمبها توسط ارتش امریکا برای نخستین بار در جنگ صورت می‌گرفت، بیشتر به حقیقت نزدیک بود. در واقع این سلاح برای استفاده در جنگ عراق ساخته شده بود و گفته شد ارزش آن چیزی حدود ۱۶ میلیون دلار است. با این حال علی‌رغم آن‌که اولین آزمایش مادربمب‌ها در سال ۲۰۰۳ میلادی و در زمان حمله امریکا و متحدانش به عراق انجام شد، اما تاکنون در میدان جنگ استفاده نشده بود و حال به نظر می‌رسید میدان نبرد افغانستان فرصت مناسبی را برای وزارت دفاع امریکا جهت استفاده و ارزیابی از یکی از پیشرفته‌ترین تسلیحات قدرتمند خود فراهم آورده است.
البته "مادر همه بمبها" سنگین ترین بمب غیرهسته‌ای ارتش امریکا نیست. سنگین‌ترین بمب، به نام سلاح عظیم نفوذ کننده (Massive Ordnance Penetrator) یاMOP است. این بمب ۱۵ تن (۱۵هزار کیلو) وزن دارد، اما اثر مهم استفاده از "مادر همه بمبها" ایجاد فشار روانی برای "دشمن" خوانده شده است، یعنی ایجاد وحشت با قدرت یک انفجار عظیم. هرچند در عمل بازگشت نیروهای داعش به محلی که 5 ماه پیش توسط نیروهای امریکایی بمباران شد، نشان می‌دهد انفجار این بمب حتی کمترین تاثیر روانی را برخلاف ادعای گفته شده نتوانسته برجای گذارد.
مادر بمبها چقدر قدرت دارد و چرا داعش را تضعیف نکرد؟
از نظر فنی، مادر بمبها، ٩ متر طول و نزدیک به ١٠ تن وزن دارد و هدفش را با موقعیت یاب ماهواره‌ای (جی‌پی‌اس) پیدا می‌کند. برای افزایش قدرت انفجار این بمب، به آن پودر آلومینیم اضافه کرده‌اند. نحوه پرتاب این بمب نیز متفاوت است. به دلیل سنگینی و بزرگی، به جای بمب افکن، یک هواپیمای باربری ام‌سی-۱۳۰ آن را پرتاب می‌کند. بمب روی یک سکو یا پالت قرار می‌گیرد و با آزاد شدن یک چتر، از هواپیما بیرون کشیده میشود و بعد از جدا شدن، به سمت هدف شیرجه میزند.
همچنین بمب موتور ندارد اما با استفاده از بالچه‌های طراحی شده مسیرش را به سمت هدف تنظیم می‌کند. در واقع "مادر همه بمبها" طوری طراحی شده که برای وارد کردن بیش ترین فشار، قبل از برخورد با زمین منفجر شود تا به گفته طراحانش بیش ترین ضربه را به زمین وارد کند. حدود ۹ تن تی‌ان‌تی داخل این بمب، دایره‌ای به شعاع یک و نیم کیلومتر را منفجر و جدار آلومینیومی نازک این بمب مشخصاً برای افزایش شعاع انفجار بمب طراحی شده است.
باوجود همه این ویژگی‌های پیشرفته فنی، اما آیا می‌توان مدعی بود که استفاده از مادربمب‌ها در افغانستان توانسته به تضعیف داعش در افغانستان منجر شود؟
باتوجه به ادعای ریچارد اندرسون، ژنرال امریکایی مستقر در افغانستان و حتی اذعان پنتاگون به بهبود نیافتن شرایط افغانستان در ارتباط با تحرکات داعش، مشخص است که حتی استفاده از پیشرفته‌ترین تسلیحات نیز به تنهایی برای مبارزه با تررویست کافی نخواهد بود. حتی تداوم وضعیت بی‌ثباتی امنیتی در افغانستان پس از سقوط طالبان و در عراق پس از سقوط صدام این مسئله را به روشنی ثابت خواهد کرد که مبارزه با تروریست تنها با تحهیزات جنگی امکان‌پذیر نیست.
بدون شک غرب بیش از استفاده از تجهیزات و جنگ افزارهای پیشرفته، نیازمند بازتعریف و تجدیدنظر در سیاست‌های خود برای مبارزه با تروریست است. لذا درصورت بازتعریف تروریسم توسط غرب، تقسیم تروریسم به تروریسم خوب و یا بد به مانند آن چه امروز در عراق و یا سوریه و یا حتی افغانستان در تقسیم‌بندی گروهای تکفیری و افراطی جریان دارد، جایی نخواهد داشت و مقابله با تروریسم نیازمند مبارزه با آن در هر شکل و هر عنوان خواهد بود.
از طرف دیگر نیروهای خارجی حاضر در افغانستان به رهبری امریکا و نیروهای بین‌المللی در صورت مبارزه واقعی با تروریسم نیاز است تا بر تقویت نیروها و توان داخلی نیروهای بومی افغان تمرکز داشته باشند. با این حال اخباری که در ارتباط با اعزام نیروهای نظامی همراه با ارسال تجهیزات نظامی بیشتر به افغانستان منتشر میشود نشان می‌دهد که همچنان آن چه تحت عنوان مبارزه با تررویست از جانب واشنگتن عنوان میشود به معنای تداوم حضور نظامی خارجی در افغانستان و حتی ارسال تسلیحات و جنگ افزارهای نظامی به این کشور است.
اما آیا ارسال نیرو و تجهیزات نظامی بیشتر به افغانستان، امنیت و ثبات این کشور را تضمین خواهد کرد یا خیر، این سوالی است که حداقل با وجود تجربه 16 سال حضور نظامی این کشور باید به آن پاسخ منفی داد. شرایط فعلی افغانستان، پیشروی شورشیان طالبان در مناطق عمده‌ای از این کشور و حال رشد و تقویت داعش نشان می‌دهد همچنان پس از سال‌ها حضور نظامیان خارجی در این کشور، همچنان امنیت بزرگترین اولویت غایب افغانستان است.
با این حال شاید براساس سیاست فعلی و استراتژی دولت ترامپ، افغانستان حتی تبدیل به انبار تجهیزات جنگی و نظامی غربی شود،اما تردیدی نیست که دولت کابل در این شرایط همچنان ناگزیر خواهد بود تا با مشکل بی‌ثباتی امنیتی و تررویستی دست و پنجه نرم کند. موضوعی که به تازگی با وجود بازگشت داعش به مقر بمباران شده خود توسط مادر بمبها به روشنی قابل تائید است.
لینک مطلب: https://www.ansarpress.com/farsi/8464
تگ ها:
دلایل قیام امام خمینی/ امام خمینی به مسئله‌ی وابستگی چگونه می‌نگریست؟
