استاد برهان الدین ربانی رئیس جمهور سابق و رئیس شورای عالی صلح افغانستان که پس از شهادت به شهید صلح معروف شد در دوران زندگی پرفراز و نشیب از هیچ کوششی برای استقلال و آزادی کشور دریغ نکرد.
به گزارش انصار، خبرگزاری پر خوانندۀ فارس مطلب پرمحتوای را به مناسبت سالگرد شهادت استاد شهید ربانی نگاشته است که آن را به نشر میرسانیم:
شهریور/سنبله امسال برابر است با دومین سالروز شهادت شهید برهان الدین ربانی، دانشمند دینی، انقلابی، دولتمرد و نویسنده افغانستان و از رهبران جهادی این کشور که به دست گروه طالبان در کابل به شهادت رسید.
از تولد تا دوران تحصیل
(برهان الدین ربانی) فرزند (محمد یوسف) در سال 1319 خورشیدی در شهر (فیض آباد) ولایت بدخشان، و در یک خانواده مذهبی از قوم (یفتل) متولد شد.
در سال 1326 در مکتب ابتدایی فیض آباد در مرکز ولایت بدخشان مشغول به تحصیل شد و بعد از 7 سال تحصیل در زادگاهش به کابل آمد و تحصیلات خود را در مکتب متوسطۀ (ابوحنیفه) ادامه داد.
در سال 1339 وارد دانشکده الهیات دانشگاه کابل شد و پس از پایان تحصیلات در سال 1342 به عنوان شاگرد ممتاز از این دانشکده فارغ التحصیل شد و به عنوان استاد در دانشکده الهیات دانشگاه کابل مشغول تدریس شد.
در سال 1345 جهت گذراندن دوره عالی فلسفه و الهیات در (جامعه اسلامی الازهر)، عازم مصر شد و با نوشتن رساله علمی در مورد (جنبه های علمی و فلسفی زندگی نورالدین عبدالرحمن جامی) از آن جامعه موفق به دریافت فوق لیسانس گردید.
پس از بازگشت به افغانستان دوباره در دانشگاه کابل به تدریس فلسفه اسلامی پرداخت و در همین ایام عضو بخش پژوهش و تحقیقات دانشگاه کابل نیز بود.
رساله (تئوری سیاسی اسلام)، و (تشریح عقائد متزله) حاصل همین دوره عمر او در دانشگاه کابل است.
آشنایی با اندیشه های اخوان المسلمین
برهان الدین ربانی از آغاز جوانی هوادار جنبش احیای اسلام و ترویج و اجرای شریعت در جامعه بود و در هنگام تحصیل در مصر با اندیشه های اخوان المسلمین و به ویژه (سید قطب) که برای برقراری حکومت اسلامی می کوشید آشنا شد و به شدت تحت تأثیر تفکر وی قرار گرفت.
استاد ربانی و روزنامه نگاری
استاد ربانی در سال های جوانی در دوره حکومت (محمد ظاهر شاه) برای تبلیغ اندیشه های اسلامی در میان جوانان به خصوص دانشجویان دانشگاه کابل و سازماندهی مردم تلاش بسیاری کرد.
وی در این دوره برای تبلیغ اندیشه های خود به فعالیت روزنامه نگاری روی آورد و مجله ای با نام (شریعت) را از طرف دانشکده الهیات دانشگاه کابل منتشر کرد و وی نخستین سردبیر آن بود.
در دوره سردبیری ربانی، مقالات مؤثری در بیداری جوانان و جذب آنان به جنبش های اسلامی منتشر شد.
پایه گذاری نخستین هسته مقاومت اسلامی
استاد ربانی در نخستین هسته نهضت اسلامی که توسط یک عده از استادان به طور مخفیانه در کابل پایه گذاری شده بود، نقش اساسی ایفا کرد.
در سال 1352 عده ای از اعضای برجسته (نهضت جوانان مسلمان) درمنزل ربانی تجمع کردند و ضمن طرح ساختار جدید تشکیلاتی، نام نهضت را به (جمعیت اسلامی) تغییر دادند و استاد ربانی را به عنوان (امیر عمومی و رئیس شورای اجرائیه) تعیین کردند.
هنگامی که رژیم (محمد داوود) در سال 1353 می خواست او را دستگیر کند، مخفیانه به پاکستان رفت و با همکاری عده ای دیگر از سران نهضت جوانان حزب (جمعیت اسلامی افغانستان) را در سال 1356 به عنوان یک تنظیم مستقل بنیاد نهاد.
ربانی نقش عمده ای در تشکیل ( اتحاد اسلامی برای آزادی افغانستان ) به ریاست (عبدالرب رسول سیاف)، داشت و خود در این اتحاد سمت امور نظامی را به عهده گرفت، در سال 1365 به عنوان سخنگوی ائتلاف مجاهدین افغانستان (هفتگانه) انتخاب شد.
شهید ربانی در مقام ریاست جمهوری
با به قدرت رسیدن مجاهدین در کابل، برهان الدین ربانی پس از (صبغت ا... مجددی) به عنوان دومین رئیس جمهور دولت مجاهدین ریاست دولت را به مدت چهار ماه به دست گرفت که بعداَ توسط شورای قیادی چهل و پنج روز دیگر تمدید شد.
پس از سپری شدن این مدت او در واکنش به موشک باران کابل توسط (حکمتیار)، با برپایی شورایی در جدی 1371 به مدت 2 سال ریاست جمهوری خود را تمدید نمود.
طبق توافقنامه اسلام آباد و سپس جلال آباد بین رهبران مجاهدین، این مدت به 18 ماه کاهش یافت. در پایان این مدت (شورای عالی قضایی) ریاست او را شش ماه دیگر تمدید کرد.
جنگ های داخلی از نگاه شهید ربانی
در اوج سال های جنگ داخلی در افغانستان او بر این کشور حکومت می کرد که خود او اوضاع آن دوران را که در کتاب (افغانستان در قرن بیستم) آمده است، چنین بیان کرده است:
(البته حوادث دردناکی که واقع شد خلاف انتظار همه بود. مردم ما حق دارند که شکایت بکنند، زیرا انتظارشان غیر از این چیزی بود که واقع شد. اما یک چیزی را ناگفته نگذاریم، این حوادث دردناک دستاورد همه مجاهدین نیست، این فاجعه ای است که عناصر داخلی و خارجی افغانستان خواستند که این حالت را به میان بیاورند.
من در این ارتباط باید بگویم که پراکنده شدن سلاح به دست هر مسئول و غیر مسئول به گفته ادبیات افغانی که (شمشیر برهنه را به دست زنگی مست)، سلاح های بسیار خطرناک به دست هر مسئول و غیر مسئول سپرده شد. اما امیدوار هستیم که یک مرحله امن و استقرار و صلح و سلم در کشور ما به میان بیاید.)
تا سال 1380 خورشیدی که کابل به دست طالبان سقوط کرد، او بر این کشور حکومت می کرد و در دوران حاکمیت طالبان، دولت او در خارج از پایتخت کشور، به کار خود ادامه داد و از سوی جامعه بین الملل، به عنوان دولت قانونی افغانستان به رسمیت شناخته میشد.
آثار تألیفی شهید ربانی
شهید برهان الدین ربانی علاوه بر زبان های فارسی و پشتو که زبان های رسمی افغانستان است به زبان های عربی، اردو و انگلیسی نیز تسلط داشت و تا حدودی ترکی می دانست.
حضور ربانی در عرصه مبارزات سیاسی و جنگ بر علیه شوروی در دوران مقاومت، چهره علمی و فکری او را تحت الشعاع قرار داده بود و آنچنان که باید ابعاد فکری و علمی این شخصیت اندیشمند به جامعه اسلامی معرفی نشد.
برهان الدین ربانی در زمینه های دینی، فرهنگی و مبارزاتی آثار پر شماری را تألیف و منتشر کرده است که برخی از این آثار عبارتند از:
1- در سایه های قرآن (ترجمه قسمت اول تفسیر (فی ضلال القرآن)، از سید قطب).
2- نشانه های راه (ترجمه معالم فی الطریق از سید قطب).
3- اسلامی و کمونیزم.
4- فاجعه 26 سرطان و سیمای زعامت داوود خان.
5- داود خان در گذشته ننگین، حاضر جنایت بار و مستقل هولناک.
6- پیغام شهید.
7- تشریح عقاید معتزلی ها.
8- اصول بحث و تحقیق از نظر اسلام.
9- اصول تربیت در اسلام.
10- داستان حل سیاسی.
11- رهنمون جهاد.
12- یادی از استاد غلام محمد نیازی.
13- قیام توفنده در قلب کشور.
14- راه حل مساله افغانستان.
15- آموختنی هایی در مسیر انقلاب اسلامی.
16- درس فی قلب المعرکه.
شهید ربانی و انقلاب اسلامی ایران
شهید برهان الدین ربانی از از آغاز انقلاب اسلامی در ایران و تا آخرین روزهایی که به شهادت رسید، همواره با انقلاب اسلامی و نظام جمهوری اسلامی ایران همگام بود.
همزمان با کودتای کمونیستی در افغانستان، خشم و طغیان مردم مسلمان ایران علیه رژیم سلطنتی شاه داشت به تدریج به اوج خود می رسید و تنها حدود 9 ماه پس از آن بود که انقلاب اسلامی در ایران به رهبری امام خمینی به پیروزی رسید.
شهید ربانی در ماه های نخستین پیروزی انقلاب اسلامی ایران، در یک سخنرانی عمومی در جمع طلاب و دانشجویان پاکستانی، از پیروزی انقلاب اسلامی و سر نگونی حکومت شاهی ایران چنین یاد کرد:
(پیروزی انقلاب اسلامی ایران، با ارمغان که برای ملت تقدیم کرد و آن چیزی را که بوجود آورد، پرده های یأس و ناامیدی را پاره کرد، غلبه نیروی اسلامی این انقلاب، بردار و دسته استعمار و در هم کوبیدن نظام استبدادی شاهی برای مسلمانان ثابت ساخت که دیگر ظلم و استبداد نمی تواند، خشم ملت را خاموش کند. توپ و تانک نمی تواند جلو ایمان و عقیده را بگیرد.
شاه با تمام هواداران خود نتوانست سیلاب انقلاب را مانع شود، و به لطف خداوند انقلاب پیروز شد و پرچم توحید را در فضای ایران مسلمان به اهتزار در آوردند).
این همگامی با نظام و انقلاب اسلامی تا واپسین لحظات عمر وی ادامه داشت و چند روز قبل از شهادتش در اولین همایش بیداری اسلامی در تهران پیرامون انقلاب اسلامی و امام خمینی(ره) چنین گفت:
(انقلاب اسلامی ایران را رهبری مذهبی به پیروزی رساند؛ در رأس قیام های اسلامی موفق، کسانی قرار داشتند که از مراکز دینی فارغ التحصیل شده اند).
ساختار فکری شهید ربانی
برهان الدین ربانی از شخصیت!های فکری و از رهبران میانه رو و معتدل اسلامی در افغانستان بود و حزب (جمعیت اسلامی افغانستان) که ربانی رهبری آن را بر عهده داشت هم از نظر فکری و ایدئولوژی، میانه رو و معتدل بود.
آنگونه که در کتاب (افغانستان در 3 دهه اخیر) نوشته شده است، شهید برهان الدین ربانی نه همانند برخی از رهبران فکری اهل سنت افغانستان به دنبال استقرار تفسیر سنتی، انعطاف ناپذیر، و قرون وسطایی از شریعت، در بستر حیات جمعی مردم بود و نه مثل کسانی چون (گلبدین حکمتیار) در برخورد با پدیده های جدید آنها را غیر دینی می خواند، چنان که در فردای روزی که حکمتیار در کابل به نخست وزیری رسید، سینماها را پلمپ کرد.
البته اعتدال فکری او نیز به گونه ای که به روش برخی از رهبران دینی و جهادی افغانستان بازگشت به سلطنت غیر مذهبی شاهی را به عنوان ایده آل حزبی خود دنبال نماید.
وی همواره در تمام عرصه های فکری و اجتماعی به دنبال خواستار ارائه تفسیر بازتر و انعطاف پذیرتر از دین بود.
او چه در دوران تحصیل در مصر و در زمانی که در دانشگاه کابل تدریس می کرد و هم در زمان جهاد و حکومت همواره تلاش می کرد که در دامان دین طرحی از دنیایی جدید و مدرن را پی ریزی نماید و در همین راستا است که او نخستین فعالیت های فکری و فرهنگی خود را با ترجمه آثار متفکر نواندیش مصری (سید قطب)؛ ( فی ضلال القرآن) و( معالم فی الطریق) آغازمی کند.
با این ویژگی است که او در لایه های مختلف جامعه از روشن فکران دینی گرفته تا روستائیان بی سواد و از روحانیون سنتی گرفته تا صوفیان نقشبندی و چشتی، نفوذ پیدا می کند.
هشدار ربانی نسبت به ظهور فرقه های متعصب با نام اسلام
شهید برهان الدین ربانی رئیس جمهور سابق افغانستان، در سخنرانی در اولین همایش بیداری اسلامی که 2 سال قبل در تهران برگزار شد، نسبت به ظهور فرقه های متعصبی که با نام اسلام مسلمانان را می کشند، هشدار داد و گفت: در برخی کشورها از جمله افغانستان و پاکستان کسانی به نام مسلمان، مسلمان کشی می کنند، تقاضای ما از این مجمع بزرگ این است علمای امت در باره این پدیده جدید موضع روشن بگیرند.
شاید پیش از این خیزش ها در برخی کشورهای عربی اسلامی، جمع شدن نهضت های اسلامی مشکلاتی داشت اما امروز این مشکلات کم شده است و از آقای ولایتی می خواهیم دبیرخانه و ارتباطی مشورتی درباره مسائل اسلامی شکل دهد.
حمایت از حزب ا... لبنان و ملت فلسطین
شهید ربانی، در همایش بیداری اسلامی مانند همیشه از نهضت مقاومت فلسطین و حزب ا... لبنان حمایت کرد و گفت:
(این مبارزات قهرمانانه در مسیر حرکت های اسلامی مهم است و نیز حرکت حزب ا... لبنان را می توان یاد کرد که در مسیر این بیداری ها بی تأثیر نبوده است.)
و سر انجام شهادت
استاد برهان الدین ربانی سرانجام در 29 شهریور/سنبله سال 1390 در منزل خود واقع در خیابان (وزیراکبر خان) کابل توسط طالبان و بر اثر انفجاری انتحاری، ناجوانمردانه در حالی که با نماینده ای از طالبان مشغول مذاکرات صلح بود به شهادت رسید.
لینک مطلب: https://www.ansarpress.com/farsi/771
جسد بیسر یک زن جوان در غرب کابل پیدا شد+عکس
