نویسنده: سیدرحیم نعمتی
انفجار موبا، (MOAB) یا مادر بمب‌ها در شامگاه روز پنج‌شنبه 13 آپریل آن قدر پس‌لرزه به دنبال داشت كه جنرال هربرت ریمون مك‌مستر، مشاور امنیت ملی رئیس‌جمهور امریكا را مجبور كرد برای یك سفر یك روزه راهی افغانستان و بعد پاكستان شود. این بمب بزرگ‌ترین بمب غیر‌هسته‌ای با ظرفیت حمل 11تن تی‌ان‌تی و 8هزار كیلوگرم ماده منفجره است كه ارتش امریكا آن را در ولسوالی اچین از ولایت ننگرهار و با استفاده از یك هواپیمای ترابری ام سی 130 بر مواضع داعش پرتاب كرد. پنتاگون مدعی شد از این بمب برای تخریب گسترده مخفیگاه‌های استراتژیك و یك تونل زیرزمینی داعش به طول 300 متر در نزدیكی مرز پاكستان استفاده كرد و به نقل از مقامات دولتی، قریب به 94 داعشی به همراه چهار فرمانده آنها كشته شدند. هر چند تأثیر و تخریب این بمب علیه داعش بوده و باید بنابر قاعده مورد استقبال عمومی در افغانستان قرار بگیرد اما نحوه واكنش مقامات دولتی و به ویژه حمله تند حامد كرزی، رئیس‌جمهور سابق افغانستان، حكایت از ناخشنودی و حتی نارضایتی عمومی از این اقدام امریكا داشت و همین امر هم باعث شده تا برای نخستین بار، پای مك‌مستر به افغانستان كشیده شود.
سفر مك‌مستر به روشنی یك عمل نمایشی برای تسكین ناخشنودی عمومی در افغانستان از پرتاب موبا بود چرا كه از شروع ریاست جمهوری دونالد ترامپ هیچ مقام بلندپایه‌ای به افغانستان نرفته بود و سفر مك‌مستر به كشور آن هم درست چند روز بعد از پرتاب موبا تنها می‌تواند به دلیل وضعیتی باشد كه پرتاب موبا در جامعه افغانستان ایجاد كرده است. گذشته از این، برنامه اصلی مك‌مستر سفر به هند برای دیدار با نارندرا مودی، نخست وزیر هند و وزیر امور خارجه و همتای هندی‌اش بود تا در این دیدار پیام دعوت ترامپ از مودی را به او تقدیم كند و به همین جهت هم باید توقف او در افغانستان و پاكستان را عمل خارج از برنامه ارزیابی كرد كه او مجبور به انجام آن شده است.
مك‌مستر به دنبال این بود تا در وهله نخست و با حضورش در كابل تأیید سیاسی دولت وحدت ملی افغانستان را برای پرتاب موبا به دست بیاورد و با این ادعا كه دیگر مكان امنی برای تروریست‌ها وجود نخواهد داشت، بر تأثیر موبا در جنگ با مخالفان مسلح بزرگنمایی كند. با وجود این، نگاهی گذرا به فضای حاكم بر رسانه‌ها و شبكه‌های مجازی در افغانستان نشان می‌دهد این دست نمایش سیاسی و ادعاها نتوانسته جوابگوی نگاه انتقادی و ناخشنودی عمومی باشد چرا كه احساس عمومی این است كه امریكا با پرتاب موبا تنها خواسته بزرگ‌ترین بمب خود را آزمایش كند و به این وسیله، سرزمین افغانستان را مبدل به آزمایشگاهی برای آزمایش سلاح‌های خود كرده است.
در این میان، واكنش جامعه سیاسی بود كه در دو طیف به طور كامل جدای از هم دیده شد. محمد اشرف غنی، رئیس‌جمهور و دكتر عبدالله عبدالله رئیس دولت اجرایی هر چند با گفتن اینكه امریكایی‌ها پرتاب موبا را با دولت هماهنگ كرده بودند، به نحوی عمل آنها را تأیید كرده بودند اما این میزان تأیید آن حد قابل انتظار امریكایی‌ها نبود و همین هم یكی از دلایل آمدن مك‌مستر به كابل بود. در واقع، آن دو به خوبی واقف به پس‌لرز‌ه‌های موبا در جامعه افغانستان بودند كه نمی‌توانستند به نحوی جدی‌تر از عمل امریكایی‌ها حمایت بكنند و واكنش تند كرزی هم نشان داد حمایت جدی از عمل امریكایی‌ها جایی در افغانستان ندارد. این جمله كرزی قابل توجه است كه گفت: (پیام من برای دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور امریكا این است: تو قساوت شدیدی علیه مردم افغانستان انجام دادی، علیه انسان‌ها، اگر دولت امریكا ما را آدم بداند باید بگویم آنها جنایت علیه بشریت مرتكب شدند اما اگر ما را انسان نداند، بله، البته هر كاری بخواهند می‌توانند انجام دهند.)
این جان كلام جامعه افغانستان در برابر پرتاب موبا بود كه نه اشرف غنی و نه عبدالله عبدالله به دلایل و ملاحظات سیاسی قادر به گفتن آن نیستند و همین نیز باعث میشود تا آن وجه لازم را در این جامعه نداشته باشند. وقتی كه كرزی هر شریك در پرتاب موبا را شریك جرم امریكایی‌ها دانست، نیم‌نگاهی به سران دولت وحدت ملی داشت كه عمل امریكایی‌ها را حتی به نحوی ضعیف تأیید كردند. نمی‌توان از حالا گفت كه كرزی با این نحو ورود به مسئله زبان جامعه افغانستان شده تا نظر عمومی را برای دوره بعد ریاست جمهوری به خود جلب كرده باشد اما این را می‌توان گفت كه نحوه انفعال دو رأس دولت وحدت ملی تا آن حد بوده كه خدشه قابل توجهی بر این دو رأس وارد كرده تا آنجا كه آسیب موبا بر وجهه دولت وحدت ملی بیشتر از آسیبی بوده كه بر داعش وارد كرده است و سفر افرادی مثل مك‌مستر هم نمی‌تواند تأثیری بر بازسازی این آسیب بگذارد.
لینک مطلب: https://www.ansarpress.com/farsi/6174
دلایل قیام امام خمینی/ امام خمینی به مسئله‌ی وابستگی چگونه می‌نگریست؟
