روشن ترین دلایل برای رد چنین گزینه‌ای را خود باراک اوباما همین روزها در پاسخ به سی.ان.ان بیان کرد: "امریکا نباید عجولانه درباره سوریه اقدام کند و گمانه زنی‌ها تنها مسائل را پیچیده‌تر و بدتر میکند."
اوباما یک سال پیش اعلام کرد استفاده از سلاح شیمیایی در سوریه برای او خط قرمز است و حالا مقام‌های امریکایی مدعی اند که تردید چندانی درباره این که دولت سوریه از سلاح شیمیایی استفاده کرده، ندارند. آیا امریکا به سوریه حمله میکند؟! این پرسشی ساده است که این روزها بسیار تکرار میشود. اما پاسخ دادن به آن برای همه، به ویژه برای باراک اوباما بسیار دشوار است. مقامات کاخ سفید این روزها بارها تکرار کرده اند که "پرزیدنت" هنوز تصمیمی در این باره اتخاذ نکرده است. تقریبا تمام صاحب نظران احتمال حمله نظامی گسترده ارتش امریکا به سوریه را رد کرده اند.
روشن ترین دلایل برای رد چنین گزینه‌ای را خود باراک اوباما همین روزها در پاسخ به سی.ان.ان بیان کرد: (امریکا نباید عجولانه درباره سوریه اقدام کند و گمانه زنی‌ها تنها مسائل را پیچیده‌تر و بدتر میکند. ما هنوز هم درگیر جنگی در افغانستان هستیم.) اوباما در این گفت و گو مستقیما به جنگ عراق هم اشاره کرد و گفت که واشنگتن باید از بروز چنین اتفاقی درباره سوریه جلوگیری کند. به این دلایل باید واقعیت دیگری را هم افزود که رئیس جمهور امریکا هوشمندانه از آن سخن نگفته است. همان طور که اندیشکده رند (اندیشکده وابسته به نیروی دریایی ارتش امریکا) در همین هفته منتشر کرده است، شرایط کنونی میدانی در سوریه کاملا با سال گذشته تغییر کرده است.
این روزها برخلاف سال گذشته که ارتش سوریه پی در پی شکست‌های متعدد را تجربه میکرد، تحولات میدانی به سود مردم و دولت سوریه پیش میرود. این پیروزی‌ها به گواهی بسیاری از منابع مستقل، به همت نیروهای حزب ا... لبنان به دست آمده است و امروز این افراد نقش تعیین کننده در حفظ امنیت مردم سوریه دارند. بنابراین تردید بسیار وجود دارد که ارتش امریکا حتی اگر هم بخواهد، بتواند در سوریه به پیروی معناداری دست یابد. مگر اینکه بخواهد جنگ ۱۰ ساله دیگری در کشوری جدید را آغاز کند، که احتمال آن فعلا منتفی است.
بررسی مداخله محدود نیروی هوایی امریکا
با این حال هنوز احتمال مداخله سبک در درگیری‌های کنونی سوریه نیز گمانه دیگر مطرح شده است. نیویورک تایمز پیشنهاد داده است که نیروی هوایی امریکا مانند آنچه در دهه ۹۰ میلادی در بالکان علیه مواضع صرب‌ها انجام داد، مواضع ارتش سوریه را بمباران کند. احتمال این‌چنین حمله‌ای نیز اگرچه صفر نیست، اما به دلایل زیر زیاد هم نیست: براساس مدل تئوری جیمز روزنا اگر دولت باراک اوباما بخواهد در این باره تصمیم بگیرد باید مجموعه‌ای از ۳ دسته متغیر مستقل، وابسته و واسطه‌ای کاخ سفید را به اتخاذ چنین تصمیمی برساند.
با این حال مولفه‌های اصلی متغیرهای مستقل از جمله فرهنگ و جامعه امریکایی با چنین تصمیمی همراه نیستند. نظرسنجی مهمی که روزیک شنبه منتشر شد بهترین گواه برای این ادعا است. در این نظرسنجی که به تازگی توسط موسسه "ایپسوس" و "رویترز" انجام شده است و دیروز منتشر شد، حدود ۶۰ درصد از امریکایی‌ها اعلام کردند که واشنگتن نباید در جنگ داخلی سوریه دخالت کند در حالی که تنها ۹ درصد از شرکت کنندگان موافق بودند که باراک اوباما باید در این مورد مداخله کند. جالب‌تر این که ۷۵ درصد از امریکایی‌های شرکت کننده در این نظرسنجی گفته اند، حتی اگر ثابت شود حمله با گاز شیمیایی علیه مردم غیرنظامی توسط ارتش سوریه صورت گرفته، از دخالت نظامی امریکا در سوریه حمایت نمی کنند. متغیرهای وابسته در تئوری روزنا هم با چنین تصمیمی هماهنگی ندارد.
از جمله این مولفه‌ها باید به فرد حقیقی، نقش حقوقی، حکومت و نظام بین الملل اشاره کرد. شخص باراک اوباما اعتبار سیاسی اش در رقابت‌های ریاست جمهوری و دریافت جایزه صلح نوبل را خرج ایجاد یک هویت ضدجنگ کرده است. نقش حکومتی او به عنوان یک رئیس جمهور دموکرات هم راه حل‌های سیاسی را پیشنهاد میکند. هرگونه تحرک نظامی امریکا میتواند دامنه درگیری‌ها را از سوریه خارج کند. امنیت رژیم صهیونیستی اولین نگرانی امریکایی‌ها در این باره خواهد بود. برخی خبرها از هشدارهای شدید روسیه و ایران در این زمینه‌ها موضوع را برای کاخ سفید پیچیده‌تر میکند.
بنابراین هیچ کس نمی تواند تضمین کند که تبعات حمله محدود هوایی به سوریه به همین کشور محدود بماند. به علاوه اینکه ارتش سوریه اکنون در مناطق شهری و میان مردم مستقر است. بنابراین امریکایی‌ها نمی‌توانند به مواضع ارتش حمله کنند، الا اینکه تصمیم بگیرند شماری از شهروندان غیرنظامی سوریه را قربانی این تصمیم کنند. مهم‌تر از همه این‌ها اینکه اکنون پس از گذشت نزدیک به ۳ سال از آغاز بحران سوریه همه میدانند که چین و روسیه حاضر نیستند هیچ قطعنامه‌ای در شورای امنیت سازمان ملل با هدف مداخله نظامی در سوریه تصویب بشود. در کنار این موارد باید تاکید کنیم که هنوز معمای حمله شیمیایی در غوطه که منطقه‌ای در نزدیکی دمشق است، حل نشده است.
براساس اخبار، بازرسان شیمیایی سازمان ملل از امروز تحقیقات خود را در این منطقه آغاز میکنند. روسیه جمعه گذشته در نشست شورای امنیت شواهدی ارائه داد که نشان میداد این حمله اقدام گروه‌های شبه نظامی مخالف دولت است. بنابراین امریکایی‌ها نمی توانند پیش از روشن شدن موضوع و پایان تحقیقات بین المللی چنین تصمیمی بگیرند. آخرین دسته متغیرها در تئوری روزنا نیز متغیرهای واسطه‌ای از قبیل نوع حکومت سیاسی هستند. چاک‌هاگل، وزیر دفاع کنونی امریکا در طول بحران سوریه از هواداران مداخله نظامی در این بحران بوده است. او و جان کری، وزیر خارجه امریکا پیش از این نیز باراک اوباما را برای پا گذاشتن در این باتلاق تحت فشار گذاشته بودند. اما ساختار تصمیم سازی سیاست خارجی در امریکا قائم به فرد نیست. احتمال فراوان این است که اوباما به دلایل گفته شده حاضر نباشد امنیت ملی امریکا و اعتبار خود را فدای ماجراجویی‌های ۲ وزیر خود کند.
آخرین احتمال: توصیه کیسینجر به اوباما
در کنار تمام نکاتی که اشاره شد، باید گفت که اگرچه حمله هوایی امریکا به سوریه به بهانه موضوع شیمیایی اندک است، اما انگیزه‌های جدی درگیری را هم باید جدی گرفت که همین مسئله باعث میشود نتوان از این احتمال به راحتی به طور کامل چشم پوشی کرد. حدود ۲ ماه پیش هنری کیسینجر، دیپلمات سابق امریکایی که لابی قدرتمندی در دستگاه سیاست خارجی این کشور دارد، گفت که "در صورت محتمل بودن پیروزی اسد، بهترین راه بالکانیزه کردن سوریه است". در ماجرای بالکان، جنگنده‌های امریکایی مواضع صرب‌ها را بمباران کردند و پای نیروهای نظامی بین المللی را به منطقه باز کردند.
روز گذشته دکتر جوآن کول (JUAN COLE)، صاحب نظر امریکایی و استاد دانشگاه میشیگان با انتشار مقاله‌ای تصریح کرد: (واشنگتن درک کرده است که اگر کسی سریع به کمک شورشیان سوری نرود، جنگ احتمالا به زودی به پایان میرسد و رژیم طرفدار ایران برقرار خواهد ماند.) باید توجه کنیم که ۴ ماه پیش وقتی خانم کارلا دل پونته، عضو کمیسیون سازمان ملل درباره نقض قوانین حقوق بشر درباره سوریه صراحتا اعلام کرد که مخالفان دولت از سلاح شیمیایی استفاده کرده اند، خط قرمز باراک اوباما نقض نشد! بنابراین این بار اگر حمله‌ای انجام شود، بدون تردید با انگیزه حمایت از مردم بیدفاع سوریه نیست.
این حمله اگر انجام شود فقط با قصد تغییر نظام سیاسی سوریه خواهد بود که به صراحت در منشور سازمان ملل متحد منع شده است. نمونه دیگری که شباهت آن با رخدادهای تلخ دهه ۹۰ بالکان، قربانی شدن مسلمانانی دیگر در سوریه مانند مردم مظلوم بوسنی خواهد بود. همه این نکات و پیچیدگی کم نظیر مسئله سوریه نشان میدهد که اوباما در بحران تصمیم گیری قرار دارد. او از یک سو امکان حمله نظامی گسترده را ندارد و هزینه‌های حمله هوایی معدود برایش بالاست و لذا راهی روشن پیش روی خود نمی بیند و از سوی دیگر بازگشت آرامش به سوریه و تحکیم دوباره حکومت بشار اسد را "خط قرمز" واقعی خود میداند. روزهایی که در راه‌اند، روزهایی سرنوشت ساز برای مردم سوریه و منطقه هستند.
لینک مطلب: https://www.ansarpress.com/farsi/552
دلایل قیام امام خمینی/ امام خمینی به مسئله‌ی وابستگی چگونه می‌نگریست؟
