در طول یک قرن اخیر یعنی از زمان استقلال تا استقرار دولت جمهوری افغانستان، این کشور بستر تحولات گوناگون بسیاری بوده است.
به گزارش انصار به نقال از فارس، یک قرن اخیر در افغانستان تحولات مهم بسیاری رخ داده که به اختصار در زیر می‌آید:
23/2/1919 (امان‌ا...) پسر (حبیب ا... خان) در کابل اعلان پادشاهی کرد.
24/2/1919 (امیر امان ا... خان) در میان جمعی از اهالی شهر کابل ظاهر شده و استقلال افغانستان را اعلام کرد.
7/4/1919 امان‌ا... خان نامه‌ای به (لنین) فرستاد و اولین تماس خود را با دولت شوروی بر قرار ساخت.
4/5/1919 سومین جنگ افغانستان و انگلیس که به جنگ استقلال مشهور است، آغاز شد.
28/5/1919 نیروهای انگلیس و افغانستان درمورد آتش بس توافق کردند.
8/8/1919 معاهده صلح میان افغانستان و حکومت انگلیسی در شهر (راولپندی) امضا شد.
28/2/1921 معاهده دوستی بین افغانستان و شوروی در مسکو به امضا رسید.
10/4/1923 اولین قانون اساسی افغانستان که به نام نظام‌نامه اساسی دولت افغانستان یاد می‌شد توسط لویه جرگه در (جلال‌آباد) به تصویب رسید.
14/1/1929 افراد حبیب‌ا... کلکانی به کابل حمله کردند.
14/1/1929 امان‌ا... خان از مقام سلطنت استعفا کرد و به جای وی (معین‌السلطنه عنایت‌ا... خان) اداره امور را بدست گرفت.
18/1/1929 ارگ شاهی توسط افراد حبیب‌ا... کلکانی تصرف شد و روز بعد حبیب ا... کلکانی به عنوان پادشاه افغانستان به تخت سلطنت نشست.
15/4/1929 جنگ سختی میان نیروهای امان‌ا... خان و طرفداران حبیب‌ا... کلکانی در نزدیکی (غزنی) در گرفت.
23/5/1929 امان‌ا... خان پادشاه مخلوع افغانستان از این کشور بیرون شد.
16/10/1929 (محمدنادر خان) طی مراسمی به عنوان پادشاه افغانستان تعیین شد.
2/11/1929 (حبیب‌ا... کلکانی) که خود را تسلیم کرده بود با عدهای از یارانش در داخل ارگ شاهی افغانستان اعدام شد.
31/10/1931 قانون اساسی افغانستان که بنام اصول اساسی دولت افغانستان یاد می‌شد در 110 ماده به تصویب رسید.
8/11/1933 (محمد ظاهر) به عنوان پادشاه افغانستان تعیین شد.
7/7/1937 پیمانی میان نمایندگان چهار کشور افغانستان، ایران، ترکیه و عراق به منظور استقرار صلح و امنیت در شرق نزدیک، عدم تعرض، تشدید روابط و همکاری‌های متقابل در 10 ماده در کاخ اسدآباد به امضا رسید.
6/9/1939 حکومت افغانستان توسط فرمان شاهی بیطرفی خود را در جنگ دوم جهانی اعلام کرد.
9/11/1946 افغانستان به عضویت سازمان ملل متحد در آمد.
20/9/1953 کابینه سردار محمد داوود اعلام شد.
14/7/1955 افغانستان به عضویت بانک جهانی و صندوق بین‌المللی پول در آمد.
3/3/1963 محمد داود خان صدر اعظم افغانستان استعفا نامه‌اش را به شاه پیش کرد.
7/3/1963 فرمان شاهی صادر شده و محمد داود خان از پست صدارت بر طرف شد.
7/3/1963 محمد یوسف به حیث صدراعظم جدید موظف به تشکیل کابینه شد.
9/9/1965 قانون مطبوعات به مرحله اجرا درآمد.
24/9/1965 کار انتخابات اعضای ولسی جرگه(پارلمان افغانستان) که تعداد آنها به 216 تن می‌رسید به اتمام رسید.
13/3/1973 قراردادی میان افغانستان و ایران که از به نام معاهده آب (هلمند) یاد میشود در کابل به امضا رسید.
17/7/1973 میلادی، (سردار محمد داوود خان) به کمک افسران و سربازان ارتش دست به کودتا زد، نظام شاهی را سرنگون و جمهوریت را تأسیس کرد.
14/2/1977 قانون اساسی جمهوری افغانستان در 13 فصل و 136 ماده از طرف اعضای لویی جرگه به تصویب رسید.
15/2/1977 محمد داوود خان از طرف اعضای لویه جرگه به عنوان اولین رئیس جمهور افغانستان انتخاب شد.
27/4/1978 افسران و سربازان وفادار به (حزب دموکراتیک خلق افغانستان) علیه محمد داوود خان دست به کودتای نظامی زدند.
28/4/1978 محمد داوود خان با برادر و اعضای خانواده در کاخ ریاست جمهوری از طرف کودتاچیان کشته شدند.
30/4/1978 اولین فرمان شورای انقلابی صادر شد و نام رسمی جمهوری افغانستان به جمهوری دموکراتیک خلق افغانستان تبدیل شد و (نورمحمد تره‌کی) به عنوان رئیس شورای انقلابی تعیین شد.
30/4/1978 اتحاد شوروی به عنوان اولین کشور، جمهوری دموکراتیک خلق افغانستان را به رسمیت شناخت.
14/2/1979 (ادلف دابز) سفیر امریکا در شهر کابل به قتل رسید.
13/2/1979 عدهای از علمای دینی افغانستان در شهر پیشاور پاکستان دور هم جمع شده فتوای جهاد علیه حکومت کابل را صادر کردند.
15/3/1979 افسران و سربازان حکومتی و مردم سلحشور هرات علیه حکومت نور محمد تره‌کی قیام کرده و دوایر و تاسیسات نظامی را تصرف و ده‌ها افسر طرفدار حکومت و مشاورین روس آنجا را کشتند و در این قیام خونین 24 هزار تن از مردمان هرات شهید شدند.
16/9/1979 برکناری نور محمد تره‌کی از مقام رهبری حزب خلق و حکومت افغانستان اعلامشد و به جای وی (حفیظ ا... امین) بر اریکه قدرت تکیه زد.
22/12/1979 تعدادی از سربازان شوروی در میدان هوائی بگرام پیاده شدند.
27/12/1979 سربازان شوروی به قصر دارالامان، تپه تاج بیگ و رادیو تلویزیون حمله کرده و حفیظ ا... امین را با عدهای از اعضای خانواده و محافظینش کشتند.
31/12/1979 کابینه حکومت جدید اعلام شد و (ببرک کارمل) به عنوان منشی عمومی کمیته مرکزی حزب دموکراتیک افغانستان رئیس شورای انقلابی و نخست وزیر اعلام شد.
5/1/1980 شورای امنیت سازمان ملل متحد روی مسله افغانستان تشکیل جلسه داد و از 15 عضو شورا 13 عضو آن، خروج فوری نیروهای شوروی از افغانستان را تقاضا کردند.
25/2/1985 (میخائیل گرباچف) رهبر شوروی بیست و هفتمین کنگره حزب کمونیست شوروی را افتتاح کرد و در سخنرانی خود جنگ افغانستان را زخم خونین اتحاد شوروی خواند.
3/5/1986 (ببرک کارمل) به کمیته مرکزی حزب دموکراتیک خلق افغانستان نامه‌ای نوشت و استعفای خود را از سمت دبیرکلی کمیته مرکزی حزب تقاضا کرد.
4/5/1986 (نجیب‌ا...) به عنوان دبیرکل کمیته مرکزی حزب انتخاب شد.
14/4/1988 توافقات ژنو بین نمایندگان افغانستان، پاکستان، اتحاد شوروی و امریکا به امضا رسید.
15/5/1988 به دنبال امضا موافقات ژنو اولین دسته از نیروهای شوروی جلال‌آباد را به قصد شوروی ترک کردند.
7/3/1989 حمله بزرگ مجاهدین برای تسخیر شهر (جلال‌آباد) آغاز شد.
10/3/1989 اولین جلسه کابینه حکومت موقت مجاهدین افغانستان در منطقه شیوه مربوط ولایت (پکتیا) گزارش شد.
5/8/1989 گلبدین حکمتیار طی کنفرانس مطبوعاتی حکومت موقت مجاهدین را بیاعتبار خوانده و از عهده وزارت خارجه مجاهدین استفعا کرد.
14/4/1992 مجاهدین تحت فرمان (احمد شاه مسعود) کنترل فرودگاه نظامی (بگرام) را به دست گرفتند.
2/5/1992 کابینه جدید حکومت مجاهدین اعلام شد.
30/12/1992 (شورای اهل حل و عقد) (استاد برهان الدین ربانی) را به عنوان رئیس جمهور مجاهدین انتخاب کرد.
5/11/1994 گروه نو بنیاد طالبان اکثر مناطق ولایت قندهار را تصرف کردند.
11/3/1995 (عبدالعلی مزاری) رهبر (حزب وحدت اسلامی) که به اسارت طالبان در آمده بود در ولایت (میدان وردک) به شهادت رسید.
26/9/1996 شهر کابل به تصرف طالبان در آمد.
27/9/1996 نجیب ا... و برادرش (احمدزی) و یارانش به قتل رسیده و اجسادشان در چهار راه (آریانا) به دار آویخته شندد.
26/10/1997 اداره طالبان نام رسمی افغانستان را به امارات اسلامی افغانستان تبدیل کردند.
8/8/1998 9 دیپلومات و یک خبرنگار ایرانی در کنسولگری ایران در شهر (مزار شریف) توسط طالبان به قتل رسیدند.
9/3/2001 طالبان مجسمه‌های بودا در (بامیان) را منهدم کردند.
9/9/2001 احمد شاه مسعود در منطقه (خواجه بهاء الدین) ولایت (تخار) توسط 2 عرب که خود را خبرنگار معرفی کرده بودند به شهادت رسید.
7/10/2001 عملیات نظامی امریکا در افغانستان آغاز شد.
13/11/2001 آخرین پایگاههای نظامی طالبان در اطراف شهر کابل از تصرف آنان خارج شد.
16/11/2001 اولین دسته از سربازان انگلیسی در فرودگاه (بگرام) پیاده شدند.
25/11/2001 اسیران طالبان و القاعده در داخل قلعه جنگی مزار شریف شورش کرده در نتیجه صدها نگهبان و اسیر کشته شدند.
5/12/2001 حامد کرزی به عنوان رئیس اداره موقت افغانستان تعیین گردید.
لینک مطلب: https://www.ansarpress.com/farsi/505
مارشال محمد قسیم فهیم به جمع یاران و همسنگرانش شهیدش پیوست
