کارگردان فیلم مستند ( تنها میان طالبان) گفت: معتقدم چهره خشن طالبان از سوی دیگر مستند سازان، بارها و بارها نشان داده شده است، بنابراین سعی کردم از زاویه مقابل به طالبان نگاه کنم و طالبان هم با شرایطی پذیرفت تا دوربینی به میان آنان بیاید.

فیلم مستند ( تنها میان طالبان) اثر محسن اسلام زاده با حضور کارگردان، سلیم غفوری (تهیه کننده)، محمد تقی فهیم (منتقد) و رسول شادمانی (مجری – کارشناس) در مجتمع فرهنگی اسوه مورد نقد و بررسی قرار گرفت. این برنامه با استقبال پرشوری از سوی علاقه مندان به حوزه سینما و نیز اتباع افغانی مواجه بود. رسول شادمانی در ابتدا با اشاره به مستندهای برون مرزی و ماندگار محسن اسلام زاده در سال‌های اخیر، از وی به عنوان جانباز عرصه سینمای مستند ایران یاد کرد. 

* میخواستم ببینم طالبان چه کرده که دو دهه پابرجا مانده است؟

اسلام زاده گفت: من خودم میخواستم فیلم غیر مستقیم گویی باشد و همان چیزی را که در حال اتفاق است نشان دهم. من بر این باورم که چهره خشن طالبان و کشت و کشتار این گروه از سوی بقیه کارگردانان مستند، بارها و بارها نشان داده شده است. بنابر این سعی کردم از زاویه مقابل به طالبان نگاه کنم و گروه طالبان هم پذیرفتند که یک دوربین به میان آنان بیاید و من هم از آن فضا استفاده کردم و میخواستم ببینم که طالبان چه کاری کرده و تفکرات آنان چه چیزی بوده که دو دهه پابرجا ماندند؟

* ایده و موضوع فیلم جذاب است

محمد تقی فهیم منتقد سینما در این جلسه گفت: این فیلم، فیلم مهمی است چون با موضوع ملتهبی سروکار دارد و از طرف دیگر، فیلم ایده و موضوع جذابی دارد و متفاوت است. اینها امتیازات خوبی برای یک فیلم مستند است. ضمن اینکه کارگردان در ادامه تلاش کرده تا در فرم و ساختار رویه‌ای را در پیش بگیرد تا این تازگی حفظ شود. وی تصریح کرد: با وجودی که تاکنون در مورد طالبان، فیلم‌های زیادی ساخته شده اما این فیلم آمده تا نگاه دیگری به طالبان داشته باشد. اگر بخواهیم از منظر انسانی به قضیه نگاه کنیم هیچ وقت نمی توانیم بین آمریکایی‌ها و طالبان به راحتی مرزبندی کنیم چرا که هر دو آدمکش هستند اما حالا یک فیلمسازی، دوربین برداشته و 

می خواهد از زاویه دیگری به حضور طالبان در منطقه نگاه کند. ما در این فیلم متوجه میشویم که هیچ حمایتی از طالبان نشده است و این نشان میدهد که فیلمساز سعی کرده استقلال خودش را حفظ کند و حق مطلب را ادا کند که چرا طالبان بعد از دو دهه هنوز مانده است؟

* مرزبندی بین طالبان پاکستان و طالبان افغانستان 

فهیم با بیان اینکه فیلم (مسئله محور) است اظهار داشت: با وجودی که 

پرسش ‌های زیادی در مورد طالبان وجود دارد اما فیلم تنها به بخشی از آنان پاسخ میدهد. شاید ضعف‌هایی در این زمینه وجود داشته است که در بخش محتوایی کارگردان نتوانسته به مرزبندی بین طالبان پاکستان و طالبان افغانستان دست پیدا کند. محمد تقی فهیم گفت: مخاطب فرق دو طالبان را متوجه نمی شود. لذا فیلم در این مورد پاسخگو نیست. در حالی که دیپلمات‌های ما در سال 77 توسط طالبان پاکستان شهید شدند. لذا اولین انتظار مخاطب این است که در این فیلم این موضوع رمزگشایی شود اما اصلا بیان نمی شود! این منتقد ادامه داد: خوشبختانه ما با یک رمز و راز جدیدی با فیلم مواجهه میشویم و فیلم در رویکرد فنی و تکنیکی نیز موفق است تا التهاب لازم را به مخاطب منتقل کند.

* نمی دانم چرا در مورد دیپلمات‌های شهید از طالبان نپرسیدم!

اسلام زاده در پاسخ به نقطه نظرات فهیم اظهار داشت: من قصد داشتم این سفر 60 روزه باشد اما فشارهای زیادی بابت نبود برق، عدم بهداشت و نبود امکانات بر من وجود داشت که در نتیجه زمان این سفر کوتاهتر شد. بعضی از روزها میبایست برخی از پلان‌ها را میگرفتم اما به دلیل ترس نگرفتم. یکی از نکاتی که میتوانستم اشاره کنم و نیاز به پرداخت بیشتر داشت همان پرداختن به طالبان افغانستان و پاکستان بود که نتوانستم به آن بپردازم هر چند که معتقدم طالبان افغانستان بسیار از طالبان پاکستان میهراسد اما به روی خودشان نمی آورند! در مورد بحث دیپلمات‌ها، هم میتوانستم این موضوع را از طالبان بپرسم که نمی دانم چرا نپرسیدم. هر چند که این بحث برای من روشن بود چون من یک فیلم در همین زمینه ساختم که امیدوارم روایت فتح آن را پخش کند.

* روایت این فیلم از درون طالبان است 

سید سلیم غفوری تهیه کننده فیلم گفت: تفاوتی که این فیلم با فیلم‌هایی که در مورد طالبان ساخته شده دارد این است که روایت این فیلم از درون طالبان است در حالی که فیلم‌هایی که تاکنون در مورد طالبان ساخته شدند روایت راویان بیرونی از طالبان بوده است. آقای اسلام زاده این موقعیت را به دست آورده است که به درون طالبان برود و اتفاقاتی را که در طالبان وجود داشته در حد بضاعت و محدودیت‌های موجود، انعکاس دهد.

* نباید نگاه سیاسی را از فیلم دریغ کرد  

شفیع آقامحمدیان هم در این نشست با بیان اینکه ما نباید نگاه سیاسی را از فیلم بگیریم اظهار داشت: ما در انتهای فیلم شاهدیم که یکی از سرکردگان طالبان اعلام میکند ما در گذشته اشتباهاتی داشتیم اما قرار است با نگاه جدیدتری وارد مبارزات شویم. لذا باید فیلم را از زاویه سیاسی دید و منتظر تغییر نگرش این گروه در آینده بود.

* شاهد یک نگاه شجاعانه در فیلم هستیم

مسعودآب پرور، کارگردان تلویزیون نیز در این جلسه یاد آور شد: من خوشحالم که شاهد یک نگاه شجاعانه بودم. اگر من بودم شاید حاضر نبودم چنین ریسکی را انجام دهم! وی گفت: در این فیلم، طالبان افغانستان و پاکستان از همدیگر تمیز داده 

نمی شوند.عباس عمرانی، مدیر فیلم کوتاه و مستند انجمن سینمای انقلاب و دفاع مقدس هم در این جلسه یادآور شد: در این فیلم، تماشاگر منتظر است به صورت تحلیلی شاهد تغییر رویه‌ای که کارگردان بر آن تاکید دارد و میخواهد چهره 

ملایم تری از طالبان را نشان دهد باشد اما کارگردان خیلی گذرا از آن عبور میکند. این درحالی است که نگاه جسورانه کارگردان به موضوع قابل ستایش است.

* متر واحدی در مورد نگاه به طالبان وجود ندارد 

جواد اردکانی، فیلمساز کشورمان در این نشست گفت: در مورد نقد محتوایی فیلم، چون ما متر واحدی در مورد نگاه به طالبان در اختیار نداریم لذا هرگز نمی توانیم به خروجی واحدی برسی مو بنابراین هرکسی از زاویه دید خودش کار را نقد میکند. بنابراین چون نمی شود متر‌ها را یکسان کرد اختلاف نظر همچنان باقی میماند.

فقدان تمهیدات برای برطرف شدن سوء تفاهمات فیلم 

محسن یزدی، مدیر مرکز مستند حوزه هنری نیز که در این جلسه نقد و بررسی حضور داشت یادآور شد: معتقدم برای اینکه سوء تفاهمات در مورد فیلم ایجاد نشود و برخی‌ها تصور نکنند که این فیلم به نفع طالبان ساخته شده است باید تمهیداتی در انتهای فیلم گمارده شود تا این مسئله به روشنی مشخص شود که فیلمساز به دنبال تطهیر چهره طالبان نبوده است.

* کشته شدن انسان‌ها در افغانستان توسط هر گروهی که باشد محکوم است 

کارگردان "تنها میان طالبان" در پایان  گفت: یکی از دغدغه‌های من، پایان یافتن جنگ در افغانستان است. لذا کشته شدن انسانها در افغانستان توسط هر گروهی که باشد محکوم است. بنابراین من با ساخت این فیلم به دنبال تطهیر چهره کسی نیستم هر چند که میدانم این فیلم برای من دردسرهای زیادی خواهد داشت ولی دغدغه اصلی من صلح در افغانستان است.

Tweet