با فرا رسیدن ماه رمضان مردم در شهرها و مناطق مختلف خود را برای انجام تکالیف دینی آماده میکنند و در هر منطقهای از افغانستان، ماه رمضان با آداب و تشریفات خاصی برگزار میشود.
به گزارش خبرگزاری انصار به نقل از فارس، با فرا رسیدن ماه رمضان، مسلمانان در شهرها و مناطق مختلف خود را برای انجام تکالیف دینی آماده میکنند و در هر منطقهای از افغانستان، ماه رمضان با آداب و تشریفات خاصی برگزار میشود.
در گذشته این آداب و رسوم از غنای ویژهای برخوردار بود که با به وجود آمدن زندگی شهری، جنگهای طولانی و هجوم فرهنگها و رسانههای بیگانه، آداب و سنتهای اجتماعی دیرین در افغانستان به تدریج در حال کمرنگ شدن هستند.
سرود معروف (رمضانی) از آواها و نواهای قدیمی افغانستان است که پیشیه تاریخی در فرهنگ مردمان این سرزمین دارد و با فرهنگ مردم این کشور گره خورده است.
سروده رمضانی بیشتر در غرب به خصوص در شهر هرات معروف است و در گذشتهای نه چندان دور، بسیاری از جوانان در این ماه در هر محله به طور جداگانه به درب خانههای هممحلهایهای خود میرفتند و رمضانی میخواندند و حلول ماه مبارک رمضان را تهنیت و خیر مقدم میگفتند.
(لبیب جیلانی) از شهروندان هرات در مورد نحوه اجرای این سرود در وبلاگ خود این چنین نوشته است: بچههای محله و منطقه پس از سپری شدن نیمه اول ماه رمضان، دور هم جمع میشدند و یکی را که صدای خوشتر و دلنشینتری داشت سردسته خود تعیین میکردند و بعد به سوی منازل اهالی میرفتند. آنها پس از کوبیدن در، آهنگی را به آواز بلند میخواندند که (رمضانی) نام داشت.
سر دسته، این شعر را با لحنی ویژه سر میداد و دیگران با یکصدا همواره پس از هر بند، تنها بیت اول را تکرار میکردند.
این شهروند افغانستانی در ادامه تأکید کرده است که خواندن این سرود در ماه مبارک رمضان باعث پیوند بیشتر جوانان و مردم شهر میشده و موجب بوده تا مردم منطقه از حال هم بهتر و بیشتر با خبر شوند.
سرودخوانان رمضانی اغلب با استقبال مردم مواجه میشدند و برخی از خانوادهها در منازل خود را بر روی سرودخوانان که اغلب از نوجوانان بودند میگشودند و آنان را به داخل منزل دعوت میکردند و با دادن هدیهای آنان را تشویق میکردند.
(نصرالدین سلجوقی) در بخشی از کتاب خود که با نام (موسیقی و تئاتر در هرات) به چاپ رسیده است به سنت رمضانیخوانی در هرات اشاره کرده و نوشته است که سرودخوانان از هر خانه هدایایی نقدی به دست میآوردند و مردم ساکن در شهر هر کس به حد توان خود پول نقد به سرودخوانان میداد ولی در روستاها دوردست، معمولا گندم، جو، کشمش و برخی هدیههای دیگری به سرودخوانان داده میشد و رمضانیخوانها آن را در همان جا به (نخود،کشمش) تبدیل میکردند.
این نویسنده و پژوهشگر افغانستانی در ادامه یادآوری کرده است که همه رمضانیخوانها بیبضاعت و فقیر نبودند تا در قبال خواندن خود وجهی را از مردم طلب کنند، بلکه اجرای این کار جزو آداب و فرهنگ آنان بود و اجرای آن را نوعی سرگرمی برای خود میدانستند.
طبق نوشته سلجوقی و آن گونه که برخی مردم گفتهاند، رمضانیخوانها آنچه در شبهای ماه مبارک رمضان میاندوختند آن را در شب بیست و نهم رمضان در بیرون شهر در محلی تقسیم کرده و بعداً سرود رمضانی را به الوداع ختم میکردند.
سنت حسنه رمضانیخوانی تا قبل از کودتای مارکسیستی سال 1357 خورشیدی در هرات اجرا میشد و با تجاوز شوروی به افغانستان و آغاز جنگ در این کشور و به خاطر عدم تأمین امنیت، رمضانیخوانها نتوانستند رمضانی بخوانند و به تدریج این فرهنگ و رسم زیبا اینک به دست فراموشی سپرده شده است.
سرود رمضانی بحر طویلی دارد و هر کس به علاقه خود مصرعها و ابیاتی به آن افزوده است و تا کنون این سرود توسط هنرمندان رادیو و تلویزیون و به خصوص هنرمندان محلی افغانستان اجرا شده است.
رمضانیخوانی با گفتن ( بلی بلی بلی) این گونه آغاز میشود:
رمضان یا رب یارب رمضان
السلام علیک ماه رمضان
رمضان سی شب مهمان مانه
رمضان قوت ایمان مانه
سرودخوانان وقتی که به درب منازل مردم مراجعه میکردند ابیات مختلفی را به سرود اضافه میکردند و این گونه به صورت دسته جمعی صدا سر میدادند:
ای سرا از کینه، رو بر آبه
ما پنداریم سرای اربابه
ای سرا از کینه رو بر چاهه
میپنداریم سرای پادشاهه
اگر سرودخوانان بعد از اتمام سرود خود جوابی نمیشنیدند این گونه با صدای بلند صدا سر میدادند:
یا ثواب، یا جواب
یا سنگ پنج من، یا کوزه آب
یعنی یک جوابی به ما بدهید یا هدیهای بدهید یا اگر هدیه نمیدهید سنگی بر سر ما از بالای بام بیندازید یا کوزهای آب بر سر ما بریزد.
لینک مطلب: https://www.ansarpress.com/farsi/3839