بیست و پنجم رجب سالروز شهادت باب الحوائج، امام موسی کاظم(ع) است؛ امام همامی که تمام همت خویش را برای حفظ و گسترش اسلام حقیقی به کار بست و با تقویت مکتب جعفری، راه سعادت و بهروزی را به پیروان و مریدانش آموخت و با روشنگری‌هایش لرزه بر کاخ طاغوتیان زمان انداخت.
امام موسی کاظم(ع) هفتمین امام شیعیان در ۲۰ سالگی به امامت رسید و به مدت ۳۵ سال رهبری و امامت شیعیان را بر عهده گرفت. علما و اندیشمندان لقب‌هایی چون عبد الصالح، صابر، امین و کاظم را به دلیل دارا بودن فضایلی چون زهد، عبادت بسیار، فرو خوردن خشم و صبر در برابر سختی‌ها؛ برازنده‌ی هفتمین امام شعیان دانسته اند و از کنیه‌های امام موسی کاظم(ع) میتوان به ابوعلی، ابوالحسن، ابوابراهیم، ابواسماعیل و باب الحوائج اشاره کرد.
امام همامی که فقهای بنام آن دوره در هنگامه‌ی کودکی نیز از ایشان کسب علم میکردند. شیخ مفید درباره‌ی ویژگی‌های برجسته ی، شخصیت هفتمین ستاره‌ی تابناک آسمان امامت و ولایت میگوید: (او عابدترین، فقیه ترین، بخشنده ترین و بزرگ منش ترین مردم زمان خود بود، زیاد تضرع و ابتهال به درگاه خداوند متعال داشت و این جمله را زیاد تکرار میکرد: خداوندا در آن زمان که مرگ به سراغم آید راحت و در آن هنگام که در برابر حساب اعمال حاضرم کنی عفو را به من ارزانی دار.)
باب الحوائج در هفتم صفر ۱۲۸ هجری قمری در ابواء، منطقه‌ای میان مکه و مدینه در منزل امام صادق(ع) ششمین پیشوای شیعیان و حمیده بانوی گرامی از اهالی مغرب (شهری میان آفریقا و اندلس) دیده به جهان گشود.
امام صادق(ع) با هدف تشویق کودکان دیگر به تحصیل و نشان دادن اهمیت آموختن و همچنین معرفی وصی و جانشین پس از خود به مردم، ایشان را در اوان کودکی برای تحصیل به مکتب خانه فرستاد. اما در حقیقت امام کاظم(ع) در مکتب الهی پدر و از سرچشمه ی معنوی او آنچه را که میبایست بیاموزد تا در آینده بتواند، هدایت و سرپرستی امت اسلامی را به عهده بگیرد، آموخته بود.
۲۰ سال ابتدایی عمر گرانبهای امام کاظم(ع) در دوران ظلم و حکومت منصور دوانیقی علیه امام صادق(ع) گذشت و با شهادت ششمین پیشوای شیعیان، سرپرستی و هدایت جامعه‌ی اسلامی به عهده امام موسی کاظم(ع) قرار گرفت. باب الحوائج در دوره‌ی امامت خود با صبر و درایت مسوولیت سنگین هدایت مردم و مبارزه با ظلم و ستم حاکمان وقت را به خوبی انجام داد. ایشان در برخورد با حاکمان جور در زمانه‌ی خویش، کوچکترین انعطافی نسبت به غاصبان حکومت اسلامی نداشت و با هر زبان و بیان، پیام اعتراض آمیز خود را به آنان، میرساند؛ این صراحت در کردار و گفتار، خشم عباسیان را بر میانگیخت.
امام موسی بن جعفر(ع) میراث و مکتبی را که پدرش بر پایه‌ی اصول شریعت، سنت پیامبر و امامان بنا نهاده بود، با گردآوری حدیث‌های پدر بزرگوارشان، حفظ و تقویت کرد و با تربیت شاگردانی بسیار و نیز مناظره‌های سیاسی به نشر و گسترش اسلام حقیقی در میان مسلمانان و آشکار کردن توطئه‌های دستگاه حکومتی پرداخت.
محدودیت‌ها و خشم دستگاه حاکم در دوره‌ی خلافت مهدی عباسی، به دلیل محبوبیت و جایگاه والای امام(ع) افزایش یافت و وی دستور داد تا امام کاظم(ع) را در بغداد دستگیر کنند، اما پس از خوابی که دید از ایشان عذرخواهی و امام(ع) را آزاد کرد تا آن هنگام که با روی کار آمدن‌هارون الرشید، دوران رنج و محنت هفتمین امام شیعیان شروع شد و حکومت بنی عباس به دلیل روشنگری‌های این امام بزرگوار، به آزار و اذیت ایشان پرداختند.
بنابراین‌هارون الرشید که نمی توانست جایگاه و محبوبیت امام(ع) را در میان مردم بپذیرد و از موقعیت اجتماعی امام موسی کاظم(ع) میترسید عرصه را بر ایشان تنگ کرد و سرانجام به سندی بن شاهک زندانبان غیر مسلمان امام دستور داد تا ایشان را در بیست و پنجم رجب ۱۸۳ هجری قمری مسموم کند و به شهادت برساند.
امروز بارگاه ملکوتی امام موسی کاظم(ع) در غرب بغداد، در منطقه‌ای به نام قریش جایی که بعدها کاظمین خوانده شد، میعادگاه دوستداران اهل بیت(ع) است.
**پژوهشگر گروه اطلاع رسانی ایرنا به مناسبت سالروز شهادت امام موسی کاظم(ع) با فرزانه حکیم زاده استاد و پژوهشگر حوزه‌ی علمیه جامع الزهرا قم به گفت و گو پرداخته است.
فرزانه حکیم زاده با بیان این که در قرآن بارها به حقانیت اهل بیت(ع) اشاره شده است، گفت: بر پایه‌ی آیه‌ی تطهیر، امامان معصوم هستند و همچنین دیگر آیه‌های این کتاب آسمانی بر امامت ائمه‌ی معصومین تاکید دارد و آنها را امامان و پیشوایانی در جایگاه نماینده و حجت خدا پس از رحلت پیامبر(ص) به مردم معرفی میکند و به یقین زندگی آنها الگوی عملی برای همه‌ی مومنان است. بنابراین اگر بخواهیم از سیره‌ی رسول خدا و ائمه‌ی معصوم الگو برداری کنیم باید به شناخت و معرفت از امامان معصوم(ع) دست یابیم.
وی در ادامه‌ی سخنانش امام موسی کاظم(ع) را به عنوان پاسدار مکتب جعفری معرفی کرد و افزود: امام صادق(ع) ششمین پیشوای شیعیان از فضیلت‌های علمی بسیاری در زمینه‌ی دانش و معارف شیعه برخوردار بود، ایشان با پیروی از آموزه‌های پدر، به تربیت و پرورش چهار هزار شاگرد پرداخت. امام صادق(ع) حوزه‌ی علمیه‌ی شیعه را که به وسیله‌ی امام محمد باقر(ع) تاسیس شده بود به اوج شکوفایی رساند و با شهادت این امام همام، امام موسی بن جعفر(ع) رسالت هدایت و رهبری جامعه‌ی مسلمانان را بر عهده گرفت و پاسدار این حوزه‌ی جعفری شد، به گونه‌ای که سیدبن طاووس در کتابش نوشته است که گروه بسیاری از یاران و شیعیان خاص امام کاظم(ع) در محضر آن حضرت گرد میآمدند و سخنان گهربار و پاسخ‌های هفتمین امام شیعیان و هر حکمی که درباره‌ی هر پیشامدی صادر میشد؛ ضبط میکردند.
پژوهشگر حوزه‌ی علمیه جامع الزهرا قم درباره ی کنیه‌ی باب الحوائج که به امام موسی بن جعفر(ع) داده شده است، اظهار داشت: بخشی از دلیل اعطای این کنیه به ایشان به دوره‌ی حیات و بخشی دیگر به دوره‌ی پس از شهادت امام موسی کاظم(ع) باز میگردد. هفتمین امام شیعیان در دوره‌ی حیات خویش به دلیل دارا بودن ویژگی‌های مهمی چون حلم، صبر و مدار به گونه‌ای رفتار میکرد که دشمنان را وادار میساخت تا با روشی مسالمت آمیز دست از دشمنی بردارند. این امام بزرگوار چون دیگر امامان معصوم(ع) بسیار بخشنده بود. ایشان کیسه‌های مخصوصی را برای شخصی که حاجت و یا نیازی داشت، آماده و این گونه نیاز نیازمندان را برطرف میکرد.
وی در ادامه بیان یادآور شد: هفتمین امام شیعیان بارها طعم تلخ زندان‌های بنی عباس را چشیده بود و در آنجا حکومت وقت، ایشان را از همه‌ی امکاناتی که یک انسان معمولی از آن برخوردار است؛ محروم میساختند. تحمل این سختی‌ها و همچنین دعا و عبادت‌هایی که به درگاه خداوند داشت؛ سبب شد تا او نزد پروردگار از جایگاهی خاص و ویژه برخوردار شود که پس از شهادت ایشان، هر کسی او را واسطه ی درگاه خداوند قرار دهد، حاجتش برآورده خواهد شد و به این دلیل به امام(ع) باب الحوائج گفته میشود.
فرزانه حکیم زاده با بیان اینکه تنها امام حسین(ع) بود که برای مبارزه با حاکمان وقت به قیام علیه آنان پرداخت، گفت: پس از ایشان، ائمه‌ی معصومین دیگر روش‌های مبارزه‌ای یکسانی را برای رویارویی با ظلم و ستم حاکمان وقت برگزیدند. آنها با نشر و گسترش علوم اسلامی، سعی داشتند تا شیعیان را برای ایجاد حکومت اسلامی در دراز مدت آماده و با تبیین تفکر اصیل اسلامی از گسترش بدعت‌ها و تحریف‌ها جلوگیری کنند.
استاد حوزه‌ی علمیه جامع الزهرا قم،هارون الرشید را یکی از ستمگرترین، مقتدرترین و بدعت گذارترین خلیفه‌های عباسی دانست و در پایان خاطرنشان کرد: قلمرو حکومت اسلامی در این هنگامه بسیار گسترده شده بود و هارون الرشید با وجود اقتدار سیاسی و نظامی که داشت به خوبی میدانست که امام موسی بن جعفر(ع) بر دل‌ها حکومت میکند و جایگاه معنوی و علمی امام(ع) به اندازه‌ای است که حکومت و جایگاه وی را به خطر اندازد، بنابراین چون هارون الرشید نتوانست وجود مبارک امام موسی کاظم(ع) را برتابد، ایشان را زندانی و پس از مدتی به شهادت رساند.
منبع: ایرنا
لینک مطلب: https://www.ansarpress.com/farsi/3580
دلایل قیام امام خمینی/ امام خمینی به مسئله‌ی وابستگی چگونه می‌نگریست؟
