تغییر سیاست خارجی امریکا در قبال همسایگان افغانستان از جمله محدودیت ها در روابط پایتخت ها، با ورود ترامپ به کاخ سفید، امری محتمل به نظر می رسد.
به گزارش انصار، با مشخص شدن نتایج رقابت ریاست جمهوری امریکا میان دونالد ترامپ و کاملا هریس در روز چهارشنبه هفته گذشته که با بازگشت نامزد جمهوری خواه به کاخ سفید همراه شد، یک بار دیگر تمرکز نگاه ها در منطقه به چگونگی رابطه کابل- واشنگتن در دوران ترامپ چرخش پیدا کرده است.
آیا سیاست دولت ترامپ در قبال حاکمیت طالبان قابل پیش بینی است؟ از میان فرضیه های مطرح شده پیش از اعلام نتایج انتخابات ریاست جمهوری امریکا و پس از آن درباره سیاست ترامپ در قبال کابل، کدام یک اکنون به واقعیت نزدیک تر است؟ آیا برایند سیاست جدید وی تلاش برای ایجاد محدودیت برای کشورهای منطقه در رابطه آنها با افغانستان خواهد بود؟
دونالد ترامپ پیش از آن که با پیشی گرفتن از کامالا هریس دیگر نامزد ریاست جمهوری امریکا به عنوان چهل وهفتمین رئیس جمهور این کشور انتخاب شود، در یکی از نطق های انتخاباتی خود گفته بود در روز تحلیف، استعفای تمام نظامیانی که در فاجعه خروج از افغانستان سهیم بودند، باید روی میز من باشد.
این سخنان ترامپ و تکرار عبارت «خروج مفتضحانه» برای عملیات تخلیه نظامیان امریکایی از افغانستان و انتقادهای پیاپی از حضور چینی ها در افغانستان که به ادعای ترامپ، پایگاه هوایی بگرام را به تصرف خود درآورده اند، این گمانه زنی را در میان تحلیلگران و کارشناسان سیاسی حوزه افغانستان پررنگ کرده که با بازگشت وی به سکانداری کاخ سفید، او آغازگر سیاستی طوفانی در قبال طالبان خواهد بود؛ عرصه را بر حاکمیت کابل تنگ خواهد کرد و فصلی نو را هرچند با هزینه مالی و انسانی برای افغان ها رقم خواهد زد.
بر اساس همین گمانه زنی، اولین پیام های تبریک نیز از سوی مخالفان طالبان به وی ارسال و رسانه ای شد؛ پیامی که در آن عنوان شده بود که چهار سال گذشته سیاستی عمیقاً نادرست در افغانستان مطرح بوده که با یک خروج فاجعه بار و سیاست مماشات همراه بود و مردم افغانستان و ملت امریکا را ناامید کرده است. اکنون زمان اصلاح این اشتباهات فرا رسیده است.
بر اساس همین باور، مخالفان به ترامپ سفارش می کنند که حمایت های مالی هفتگی از طالبان باید پایان یابد و حضور وی در کاخ سفید باید پایانی بر تعاملات واشنگتن با طالبان باشد چه این که معتقدند تصوری غلط در میان سیاستمداران امریکایی (دموکرات ها) شکل گرفته بود که تعامل با طالبان را در راستای تقابل آنان با گروه های تروریستی، موجه جلوه می داده است.
طیف دیگری از طرفداران این دیدگاه را برخی نظامیون و سیاستمداران فراری افغانستان که در ساختار دولت اشرف غنی حضور داشتند، تشکیل می دهند؛ با این تفاوت که این عده امید بیشتری به تغییرات سریع در سیاست خارجی آمریکا داشته و برای آن مراحلی را نیز تعریف کرده اند.
به زعم این عده، قطع کمک های مالی امریکا به کابل، از نخستین اقدامات ضروری و البته قابل پیش بینی خواهد بود که تیم ترامپ در قبال طالبان انجام خواهد داد، چه اینکه پیش تر «جی دی ونس»، معاون ترامپ در انتخابات ریاست جمهوری امریکا گفته بود ارسال کمک های مالی این کشور به طالبان، دیوانگی کامل است و تأکید کرده بود امریکا به جای حمایت مالی از طالبان، باید بودجه بیشتری برای کنترول مرزهای جنوبی خود اختصاص دهد.
در نقطه مقابل این نظریه که ورود ترامپ به کاخ سفید را با تغییرات طوفانی و یک شبه در قبال افغانستان، لازم و ملزوم یکدیگر می داند، نظریه دیگری نیز وجود دارد که مبتنی بر تحلیل شخصیتی و روانشناسی دونالد ترامپ استوار است.
بر اساس این دیدگاه، گزاره «ترامپ یک تاجر است»؛ گزاره ای واقعی است که پیش تر ظهور و بروز جدی در زندگی سیاسی وی داشته است.
ترامپ با شعار اولویت با امریکاست، به راحتی پیمان های بین المللی را کنار گذاشته و از تعهداتی که رؤسای جمهور پیشین امریکا پای آن را امضا کرده اند، خارج شده، برای شرکای اروپایی خود خط و نشان کشیده و فاکتور صادر کرده، با لیستی بلندبالا از تجهیزات نظامی خود به خاورمیانه رفته و تعبیری آنچنانی را در مقابل رسانه ها در مورد عربستان به کار برده است و... .
بر همین اساس، وی در تعامل با طالبان و در زمان حکومت اشرف غنی که ساختاری کاملاً غربی داشت برای آن چه پایانی بر هزینه های گزاف این کشور در افغانستان بود، مقدمات «گفتگوی دوحه» و ادامه آن و توافق با طالبان را رقم زد!
همین روحیه باعث شد وی بارها و بارها از آن چه مدعی بود رهاسازی میلیادرها دالر سلاح در افغانستان است، از دولت بایدن به شدت انتقاد کند و بگوید اگر وی در مسند ریاست جمهوری بود به هیچ وجه اجازه نمی داد چنین اتفاقی رقم بخورد!
با این پیشینه رفتاری، طرفداران این دیدگاه این احتمال را بسیار قوی می دانند که در دوران جدید ریاست جمهوری ترامپ، شاهد رفتارهای هیجانی رئیس جمهور آمریکا در قبال افغانستان تحت حاکمیت طالبان نخواهیم بود.
ترامپ چنان که گفته شد سابقهٔ مذاکره با طالبان را دارد، لذا احتمال شکل گیری دور جدیدی از گفتگوها که متضمن دغدغه های اقتصادی، امنیتی واشنگتن از یکسو و ثبات حیات سیاسی کابل از سوی دیگر باشد، بسیار زیاد است.
ترامپ با فضای ژئوپلوتیک افغانستان آشناست، دغدغه حضور ایران در افغانستان را دارد، از شکل گیری هژمون چین که در پس تلاش برای شکل گیری کریدورهایی مانند «ابتکار کمربند و جاده» در حال شکل گیری است، نگران و ناخوشنود است، دغدغه نظارت بر منطقه از طریق حضور در بگرام را دارد و... این مؤلفه ها در کنار شخصیت تاجرمسلک وی باعث خواهد شد که او از هر اقدام عجولانه و هیجانی در قبال طالبان خودداری کند.
در این سو و در کابل نیز به دلایل مختلف، انگیزه رویارویی با واشنگتن یا اصلاً وجود ندارد یا به شدت کم رنگ است؛ طالبان علی رغم اینکه دشمن سنتی ایران، روسیه و چین را از بیخ گوش آن ها از منطقه خارج کرد در تلاشی سه ساله آن طور که توقع داشت نتوانست همراهی تهران،مسکو و پکن را به دست بیاورد. پکن هم گامی فراتر از امضای تعهدات اقتصادی بر روی کاغذ برای افغانستان برنداشته است و مسکو بازی با کابل را «کج دار و مریز» به پیش برده است.
اگر ترامپ تضمینی هر چند اندک از سوی کابل برای محدودیت رقبای سنتی خود در افغانستان داشته باشد؛ بعید است امریکا اصراری بر تشکیل حکومت فراگیر داشته باشد و سخنی از حقوق و تحصیل زنان بگوید (شخصیت زن ستیز ترامپ در این مسیر بسیار مؤثر است.)
از سوی دیگر نباید فراموش کرد مسئله ثبات حاکمیت سیاسی در گام اول و تنگناهای اقتصادی در گام دوم، طالبان را در موقعیتی قرار داده است که از یک گفتگوی برد_برد با ترامپ استقبال می کنند، چنان که در بیانیه دیروز وزارت خارجه افغانستان به نحوی از این رویداد احتمالی استقبال شده است.
وزارت خارجه طالبان در بیانیه خود با یادآوری این نکته که مذاکرات دوحه در دوران ترامپ کلید خورده است، از ترامپ خواست در سیاست خود در قبال طالبان تجدیدنظر کند و به تعهدات پیشین خود در توافق دوحه پایبند باشد تا فصل جدید از روابط کابل، واشنگتن شکل بگیرد.
در عین حال، طالبان بر این مسئله تأکید کرده است که کابل این اقدام را بر اساس رعایت اصل سیاست متوازن در رابطه با دیگر کشورها به پیش می برد. بر این اساس دور از انتظار نیست که در دور جدید ریاست جمهوری ترامپ، شاهد تمایل بیشتر آمریکا به تعامل با طالبان باشیم.
لینک مطلب: https://www.ansarpress.com/farsi/34327
دلایل قیام امام خمینی/ امام خمینی به مسئله‌ی وابستگی چگونه می‌نگریست؟
