قطعاً افغانستان سرزمين بي اهميتي براي امريكا بوده كه پس از 20 سال راهبردها و رويكردهاي اشتباه و به خاك و خون كشانيدن سراسر اين كشور، امروز حاضر نيست تاوان فجايعي كه به بار آورده را بپردازد و پا به فرار گذاشته است!
نویسنده: سیدعباس حسینی
پس از سپری کردن دوره مزخرف گویی های دونالد ترامپ، رئیس جمهوری پیشین امریکا حالا نوبت جو بایدن، سلف خلف او رسیده است. تحولات افغانستان و رویکرد دولت جدید امریکا پیرامون بحران در این کشور در طول چند ماه گذشته، به خوبی نشان داده که بایدن دنباله رو ترامپ و حتی بدتر از اوست؛ در نتیجه امروز هیچ پایانی برای جنگ افغانستان متصور نیست و روند صلح در این کشور، سرابی بیش نیست.
توهین نابخشودنی
جو بایدن در تازه ترین سخنان خود درباره افغانستان روز جمعه (۷ جوزا/ خرداد) گفت: «هدف امریکا از حمله به افغانستان برآورده شده و در ۲۰ سال گذشته القاعده هیچ حمله ای از خاک افغانستان علیه امریکا انجام نداده است.» او در این سخنان، به افغانستان و مردم آن توهین کرده است: «من افتخار می کنم که به تمام نقاط افغانستان سفر کرده ام، از پایگاه دره کنر (در شرق افغانستان) تا جنوب این کشور و تمام آن مزارع مواد مخدر و زندگی در آنجا را دیده ام. این سرزمین بی اهمیتی است.»
قطعاً افغانستان سرزمین بی اهمیتی برای امریکا بوده که پس از ۲۰ سال راهبرد ها و رویکرد های اشتباه و به خاک و خون کشانیدن سراسر این کشور، امروز حاضر نیست تاوان فجایعی که به بار آورده را بپردازد و پا به فرار گذاشته است! اما اینگونه سخن گفتن آن هم پس از کشته شدن بیش از ۱۰۰ هزار غیرنظامی در ۲۰ سال گذشته، توهینی نابخشودنی است که متأسفانه هیچ واکنشی در افغانستان نداشت.
امروز سخنان هفت سال پیش حامد کرزی را به خوبی درک می کنم که چرا به امریکایی ها بدبین بود و در برابر امضای پیمان امنیتی با امریکا ایستاد و معتقد بود اگر امریکا بخواهد، صلح در افغانستان تأمین خواهد شد و اگر نخواهد، خیر. امروز مردم افغانستان تاوان اشتباه رهبران و نمایندگان خود را می دهند که پیمان امنیتی و سیاسی با امریکا امضا کردند.
اما در کنار این که مردم افغانستان به اهداف خود نرسیدند، امریکا نیز برخلاف آن چه بایدن می گوید، به هیچ یک از اهداف منطقه ای خود با حضور در افغانستان نرسید. امروز دشمنان و رقبای امریکا از جمله ایران، چین، روسیه و تا اندازه ای هند، نسبت به سال ۲۰۰۱ بسیار قدرتمندتر شده و عملاً جهان تک قطبی پایان یافته است. در دیگر سو، القاعده و ده ها گروه تروریستی بین المللی دیگر همچنان در افغانستان حضور دارند و بر اساس یک گزارش جدید، رابطه این گروه با طالبان، فراتر از یک رابطه ایدئولوژیک رفته، بلکه رهبران این دو گروه، پیوند های خانوادگی ایجاد کرده اند.
کاهش فشار های امریکا
با این مقدمه، به نظر می رسد همزمان با پیشرفت روند خروج امریکا از افغانستان و برخی گمانه زنی ها در مورد تکمیل این روند پیش از ۱۱ سپتامبر ۲۰۲۱، بی توجهی امریکا به روند تحولات جنگ و صلح این کشور و فشار بر هر دو طرف، به خصوص طالبان برای بازگشت به میز مذاکره و رسیدن به یک توافق صلح نهایی نیز ضعیف شده و کاهش یافته است. هرچند زلمی خلیل زاد پس از هفته ها سکوت و انفعال بار دیگر از ۱۶ جوزا/خرداد به افغانستان و منطقه سفر کرده، اما عملاً هیچ واکنشی از سوی او و امریکا در برابر تشدید بی سابقه حملات طالبان با حمایت پاکستان و اعمال فشار برای تن دادن به صلح وجود ندارد. خلیل زاد در این سفر که یک هیئت بلندپایه از چندین وزارت امریکا او را همراهی می کرد، به دنبال رایزنی در مورد فصل جدید روابط با افغانستان بود، در حالی که امریکا ابتدا باید برای جبران اشتباهات گذشته خود و فرار مسئولانه از افغانستان، روند صلح این کشور را به خصوص با توجه به مشروعیت سیاسی که به گروه طالبان داده و دولت افغانستان را در موضع ضعف قرار داده است، به سرانجام برساند.
این بی توجهی و کاهش فشارها، شرایط زمان خروج اتحاد جماهیر شوروی از افغانستان و تنها ماندن رئیس جمهور وقت این کشور را تداعی می کند. بنان سیوان، فرستاده ویژه سازمان ملل برای افغانستان در آن سال ها هشدار داد که اشرف غنی با سرنوشت نجیب الله روبه رو خواهد شد منتها در آن زمان دولت دکتر نجیب الله را مجاهدین ساقط کردند، اما این بار طالبان در آستانه پیروزی قرار می گیرند. دکتر نجیب الله که به دفتر سازمان ملل در کابل پناه برد، به دنبال سقوط این شهر توسط طالبان به دار آویخته شد. یک عضو هیئت مذاکره کننده افغانستان با طالبان نیز اذعان کرده با توجه به نوع برخورد مذاکره کنندگان طالبان، آن ها همچنان باور دارند از راه نظامی می توانند پیروز میدان افغانستان باشند. در چند روز گذشته بیش از ده ولسوالی افغانستان به دست طالبان سقوط کرده است.
البته گزینه صفر امریکا در افغانستان یک تحلیل خوش باورانه و کودکانه است، بلکه گزارش های جدید حاکی از راهبرد جدید سازمان اطلاعات مرکزی امریکا (سیا) در مورد افغانستان پس از خروج از این کشور است. بر اساس این راهبرد، به گزارش نیویورک تایمز، امریکا همچنان به دنبال ایجاد یک پایگاه بزرگ در پاکستان و استفاده از این کشور برای کنترل افغانستان است. از سوی دیگر، ۶۰۰ نیروی ویژه دریایی امریکا برای آن چه تأمین جلوگیری از سقوط کابل و تأمین امنیت سفارتخانه ها خوانده شده است، به این کشور اعزام خواهند شد.
نشست استانبول در سطل زباله
اما در چنین شرایطی، نشست استانبول برای صلح افغانستان که قرار بود زیر فشار و برنامه امریکا به یک نشست سرنوشت ساز مبدل شود، عملاً به فراموشی سپرده شده و به سطل زباله انداخته شده است. این نتیجه، شکستی دیگر برای امریکا برای دستیابی به توافق سیاسی و صلح دیکته شده در افغانستان است.
طالبان با ادامه نبرد های شدید در افغانستان، بر دولت این کشور و امریکا فشار وارد می کند ۷ هزار زندانی دیگر این گروه نیز آزاد و اسم رهبران آن از لیست سیاه تحریم های سازمان ملل حذف شود، آن هم بدون توافق در مورد آتش بس دائمی و صلح، به همین دلیل دولت افغانستان در برابر این دو خواست مهم طالبان ایستاده است. بیشتر ۵ هزار زندانی رها شده گذشته طالبان، با آن که تعهد داده بودند بار دیگر به میادین جنگ بازگشته و نبرد های اخیر را رهبری می کنند. اما با وجود مقاومت دولت افغانستان در جبهه سیاسی و نظامی با طالبان، کماکان این گروه است که در سایه بی تفاوتی و انفعال امریکا، حرف اول را در هر دو میدان می زند.
هرچند گروه طالبان به ازسرگیری مذاکرات در قطر چراغ سبز نشان داده و برخی از اعضای دو طرف دوباره به دوحه بازگشته اند، اما هنوز مذاکرات جدی بین نمایندگان دولت افغانستان و همچنین طالبان آغاز نشده است.
نکته جالبی که در این شرایط مطرح شده، این است که به گفته ریاست امنیت ملی افغانستان، رهبر گروه طالبان در یک سال گذشته مفقود بوده، نه با کسی ارتباط داشته و نه دیده شده است. طالبان این موضوع را رد کرده است، اما پیشتر منابعی در پاکستان از کشته شدن ملا هبت الله، رهبر طالبان و دو مسئول برجسته این گروه در یک انفجار در این کشور خبر داده بودند و در صورت علنی و تأیید شدن این موضوع، می تواند روند تحولات جنگ و صلح افغانستان را بیش از پیش پیچیده و دگرگون کند.
افزایش تنش در روابط افغانستان و پاکستان
با وجود افزایش تنش ها در روابط میان افغانستان و پاکستان به دنبال سخنان تند رئیس جمهور و مشاور امنیت ملی افغانستان در هفته های اخیر که در نهایت منجر به قطع هرگونه رابطه اسلام آباد با حمدالله محب شده است، بعید به نظر می رسد از شدت جنگ طالبان کاسته شود و مذاکرات دوحه در صورت آغاز مجدد پیشرفت قابل توجهی داشته باشد؛ چه این که تحولات دو هفته گذشته در همین محور قابل تحلیل است. در این بین، رویکرد جدید جو بایدن و تیم نظامی او در امریکا که در روز های گذشته بسیار به دولت پاکستان نزدیک شده، این است که با خروج از افغانستان، مدیریت و کنترل این کشور را به دست پاکستان بسپارد و این رویکرد، با توجه به نوع نگاه پاکستان به افغانستان، هیچ چشم اندازی برای پایان جنگ در این کشور را تداعی نخواهد کرد. متأسفانه افغانستان و پاکستان، به رغم آنچه بر زبان می رانند، آماده پایان دادن به جنگ اعلام نشده بین دو کشور نیستند.
لینک مطلب: https://www.ansarpress.com/farsi/22977
تگ ها:
دلایل قیام امام خمینی/ امام خمینی به مسئله‌ی وابستگی چگونه می‌نگریست؟
