گزارش تازه انتشاریافته یوناما از تعداد تلفات غیرنظامیان افغان در سه ماهه نخست سال ۲۰۲۰(ژانویه تا مارس)، نتایج جدید و قابل ملاحظه ای را نسبت به ادوار گذشته نشان می دهد. اولا بر اساس این گزارش، تلفات غیر نظامیان نه تنها نسبت به سه ماه نخست سالهای گذشته میلادی کاهش چشمگیری یافته، بلکه در مقایسه با اواخر سال ۲۰۱۹ نیز اندکی کاسته شده است.
گزارش تازه انتشاریافته یوناما از تعداد تلفات غیرنظامیان افغان در سه ماهه نخست سال ۲۰۲۰(ژانویه تا مارس)، نتایج جدید و قابل ملاحظه ای را نسبت به ادوار گذشته نشان می دهد. اولا بر اساس این گزارش، تلفات غیر نظامیان نه تنها نسبت به سه ماه نخست سالهای گذشته میلادی کاهش چشمگیری یافته، بلکه در مقایسه با اواخر سال ۲۰۱۹ نیز اندکی کاسته شده است. البته کاهش تعداد تلفات غیر نظامیان، بیشتر مربوط به دوماهه نخست سال ۲۰۲۰ می باشد و ماه مارس برای افغانستان بسیار خونین و پر حادثه توصیف می شود. بنابراین در دوماهه نخست سال جاری، مجموعه ای از علل و عوامل متعدد منجر به کاهش تلفات شده است که در ادامه به آنها اشاره خواهیم کرد.
تلفات غیرنظامیان در دوماه ابتدایی ۲۰۲۰
براساس آمارهای یوناما، هرچند طالبان درسال جدید نسبت به سه ماهه نخست سال گذشته میلادی نقش پررنگ تری را در کشتار غیرنظامیان ایفا کرده اند، ولیکن افزایش خشونت ها در ماه مارس در بالا بردن این آمار نقش اساسی داشته است. به عبارتی دیگر تا پیش از ماه مارس و به گونه ای دقیق تر قبل از توافقنامه صلح، به ویژه در ماه دوم سال ۲۰۲۰(فوریه)، تعداد غیرنظامیانی که به وسیله طالبان کشته و یا زخمی شدند نسبت به دوره مشابه گذشته، اندکی با کاهش مواجه شد. علاوه بر طالبان از سوی دیگر، در دوماه نخست سال جاری میلادی، حملات کور و بی هدف نیروهای امنیتی نسبت به سال گذشته کاهش یافت و این مسئله در کاهش تلفات غیر نظامیان از سوی این نیروها موثر بوده است. در ماه نخست سال میلادی و نیز تا نیمه فوریه، داعش همچنان در سکوت چند ماهه خود باقی مانده بود اما با نزدیک شدن زمان توافق صلح، این گروه دست به عملیات تازه می زند که این موضوع در ادامه به طور مبسوط تشریح می شود. ولیکن در مجموع و به طور خلاصه شاهد کاهش تلفات غیرنظامیان در این دوره بوده ایم. به گونه ای که روندها بسیاری را نسبت به آینده امیدوار کرد اما به راستی چه عاملی در این مسئله نقش داشت؟
یکی از عوامل اصلی کاهش تلفات غیرنظامیان، مذاکرات صلح در دوماهه نخست سال ۲۰۲۰ می باشد. در این ایام مذاکرات صلح به اضافه هفته کاهش خشونت، خواسته یا ناخواسته و مستقیم یا غیر مستقیم، در کاهش تعداد تلفات موثر بوده است. در هفته کاهش خشونت، طالبان سعی کردند تا به منظور اعتمادسازی و نیز دستیابی به توافقی جامع با ایالات متحده آمریکا و از سوی دیگر نشان دادن انسجام درون گروهی خود، خشونت ها را تا حدودی کاهش دهند. تجربه گذشته طالبان نیز در کاهش خشونت ها بی تاثیر نبود. این گروه در دور قبلی مذاکرات، درصدد بود تا با افزایش خشونت، امتیاز بیشتری را از ایالات متحده اخذ نماید، ولی ثمره این اقدام کشته شدن تعدادی نظامی امریکایی و نتیجتا توقف مذاکرات صلح بود. بنابراین طالبان در این دوره وادار به سیاست ورزی و در دستورکار قرار دادن کاهش خشونتها شدند. از سوی دیگر، بر اساس گزارش یوناما، تعداد تلفات غیرنظامیان توسط نیروهای امنیتی افغان در دو ماه نخست سال ۲۰۲۰ نیز نسبت به ادوار مشابه تا حدودی کاهش یافت که این نشان می داد که اندکی از حملات کور و بی هدف نیروهای نظامی و امنیتی در این دوره کاسته شده بود. از سوی دیگر مسئله داعش نیز قابل تحلیل می باشد. شاخه خراسان داعش نه تنها در اوایل ۲۰۲۰ دست به هیچ گونه عملیاتی نزد، بلکه حتی در اواخر ۲۰۱۹ نیز در سکوت کامل به سر می بُرد. پس از مدتها عدم فعالیت، در اواسط فوریه سال جاری شاهد آغاز تحرکات جدید داعش در افغانستان بوده ایم. شاید علت تحرکات جدید داعش در این ماه، نزدیک بودن توافق صلح ایالات متحده و طالبان باشد چرا که داعش در تلاش برای جذب اعضای مخالف توافق صلح در طالبان بود و این پیام را به آنها القا کرد که اکنون داعش محل مناسبی برای ادامه فعالیت گروه های ناراضی از توافق می باشد. از سوی دیگر احتمال این نکته نیز دور از انتظار نیست که داعش در دوره عدم فعالیت، به جذب و تقویت گروه می پرداخت و در ماه فوریه به این نتیجه دست یافته بود که به حدنصاب و آمادگی لازم برای انجام عملیاتهای گسترده تر رسیده است.
ماه مارس، ماهی خونین برای افغانستان
ماه مارس به لحاظ شدت خشونت ها آنچنان حائز اهمیت است که الزاما باید بخش جداگانه ای را به آن اختصاص داد. در این ماه، افغانستان نخستین روزهای پس از امضای توافق نامه صلح میان ایالات متحده آمریکا و طالبان را سپری می کرد. روزهایی که با بیم و امیدهای فراوانی همراه بود بسیاری انتظار کاهش خشونت ها و در نتیجه کاهش تعداد تلفات غیرنظامیان را داشتند و از سوی دیگر عده ای با نگاهی بدبینانه به توافق صلح، کاهش خشونت ها و درگیری ها را امری بعید و دور از انتظار می دانستند. روندها و گذر ایام، اثبات تحلیل و دیدگاه دسته دوم را بیش از پیش ثابت کرد. توافقنامه صلح نه تنها باعث کاهش خشونت ها و در نتیجه کاسته شدن تعداد تلفات غیرنظامیان نشد، بلکه بر طبق گزارش یوناما، ماه مارس ۲۰۲۰ نسبت به ماه مارس گذشته جزو بدترین و پرحادثه ترین ایام برای غیرنظامیان بود. در این دوره حملات طالبان تشدید یافت و نشان داد که اکنون مسئله این گروه نیروهای آمریکایی و اشغالگران نیست بلکه طالبان به دنبال فشار حداکثری و افزایش تهدیدها علیه نیروهای دولتی می باشند. در این میان، غیرنظامیان و شهروندان عادی اعم از کودکان و زنان بیشترین آسیب و صدمه را از حملات و خشونت ها می بینند. شاید یکی از علل افزایش تلفات غیرنظامیان توسط طالبان در ربع نخست سال ۲۰۲۰ نسبت به دوره مشابه سال گذشته، افزایش خشونت ها و حملات طالبان در ماه مارس باشد. در واقع این ماه تاثیر بسیار منفی بر کارنامه طالبان گذاشته است و تعداد کثیری از غیرنظامیان در مناطق شمال و شمال شرقی آسیب دیده اند. به تناسب افزایش حملات طالبان، هرچند تعداد تلفات غیرنظامیان از سوی نیروهای امنیتی افغان کاهش یافته بود ولیکن در این ماه درگیری ها زمینی از سوی نیروهای امنیتی منجر به افزایش کشتار غیرنظامیان توسط آنها نسبت به دوماه گذشته شد. در واقع منحنی تلفات در این دوره یک سیر صعودی را نشان می دهد. داعش در این ماه بسیار فعال و پرکار عمل کرد و با انجام دو عملیات گسترده و مهم، نشان داد که تا چه حد می تواند تهدیدآفرین و خطرناک ظاهر شود. در ۶ مارس، داعش در جریان مراسم یادبود شهید مزاری، منجر به کشته و زخمی شدن ۱۲۲ نفر می گردد. از سوی دیگر در ۲۵ مارس عملیاتی را در معبد سیک ها تدارک می بیند که باعث کشته و زخمی شدن ۳۷ نفر گردید. این عملیات ها حاکی از پتانسیل داعش برای خطرآفرینی و گسترش و افزایش حملات زیرزمینی در آینده می باشد.
با آنکه طبق گزارش یوناما، تعداد تلفات ۳ ماهه نخست سال جاری نسبت به زمان مشابه در سالهای پیش، کاهش یافته است، اما این کاهش تنها مربوط به دوماه نخست سال جاری میلادی می باشد و افغانستان در ماه مارس با حوادث خونین و تروریستی زیادی مواجه گردید. بی شک ویروس کرونا می تواند به تقویت تروریسم در افغانستان کمک کند و از سوی دیگر توافقنامه صلح نه تنها منجر به ثبات در افغانستان نشده است بلکه شدت خشونتها را افزایش داده است. در واقع طالبان پس از توافق، اهرم های فشار و تهدید بر روی دولت افغانستان را بیشتر کرده اند. همچنین در این شرایط احتمال تقویت داعش نیز دور از انتظار نیست و ممکن است داعش تجربه خاورمیانه این بار در آسیای جنوبی و مرکزی تکرار کند.
منبع: مطالعات افغانستان
لینک مطلب: https://www.ansarpress.com/farsi/16653
تگ ها:
دلایل قیام امام خمینی/ امام خمینی به مسئله‌ی وابستگی چگونه می‌نگریست؟
