معلم، معمار قلب‌هاست، سالهاست که در چنین روزی از معلمین تجلیل بعمل میآید؛ معلمی که انسان ساز و فرداپرداز است و تکریم و تعظیم او، تکریم و تعظیم علم است.
معلم، معمار قلب‌هاست و بذر نور در دل‌ها میافشاند. قدردانی و تجلیل از معلم، قدردانی از باغبانی است که هر صبح، سبدی از صمیمیت با خود به کلاس میبرد و با انگشتان مهربان خویش، بر شاخه قلب‌ها فردا را پیوند میزند.
معلم را توقع نام و نان نیست. این گمنام، هر روز از تنور داغ جانش، هزاران نان بر سفره گرسنه دل‌ها میبخشد و از علقمه قلبش، هزاران مشک به خیمه‌های عطش میرساند. تجلیل معلم، سپاس از انسانی است که هدف و غایت آفرینش را تأمین، و سلامت امانت‌هایی را که به دستش سپرده اند، تضمین میکند. اهمیت علم آموختن، تنها مورد تأکید مکتب والای اسلام نیست؛ بلکه بسیاری از فرزانگان غیر مسلمان هم چون سقراط، افلاطون، نیوتن و... نیز بر اهمیت آن صحّه گذاشته اند.
از دیدگاه اسلام، انسان آگاه با انسان نااگاه مساوی نیستند. کسی که بدون آگاهی گام در راهی میگذارد و عملی را انجام میدهد، به بیراهه رفته است و هر چه در این بیراهه پیش رود، از مقصد خویش بیشتر فاصله میگیرد. شاید به همین دلیل است که حضرت علی علیه السلام میفرماید: (هیچ گنجی سودمندتر از علم نیست؛ در فراگیری آن بکوشید که فراگرفتنش نیکوست). و رسول خدا صلی ا... علیه و آله فراگرفتن علم را بر هر مسلمان واجب میداند و تأکید میکند که ارجمندترین مردم، دانشمندان آنان و کم ارج ترین، کم دانش ترینشان است.
البته اهمیت دانش و آثار آن داشتن علم، به تنهایی ارزش نیست. هستند کسانی که دانش فراوان دارند، ولی مانند ظرفی پر از عسل اند که هیچ منفذی برای استفاده از عسل‌ها در آن‌ها نیست. علم دانشمند زمانی اهمیت دارد که آن را به دیگران منتقل کند و البته زکات دانش، آموختن آن به بندگان خداست. عنایت خداوند متعال به معلم پاک نهاد و ایجاد توفیقات بسیار زیاد برای او در صحنه‌های گوناگون زندگی خانوادگی، اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و... و یکی از آثار تعلیم است. به اعتراف بسیاری از معلمان، یاد دادن به دیگران، بهترین عامل برای جای گزین شدن مطالب علمی در ذهن است؛ زیرا معلم در مقام تعلیم، راهبر و راهنمای علمی افراد زیادی است و این موقعیت حساس، سبب تلاش او در حل مشکلات علمی میشود که نتیجه اش، بالا رفتن سطح علمی خواهد بود.
استقامت و پشتکار معلمان کشورمان برای از بین بردن جهل در جامعه، با کمترین امکانات و مشکلات فراوان ستودنی میباشد. کار معلمی وظیفۀ طاقت فرسائیست، ممکن است او بارها و بارها مطلبی را به شاگردان خود، به ویژه کودکان کم سن و سال بگوید، ولی آنان نیاموزند. در این راه باید صبر کرد و دانست که نتیجه صبر، موفقیت است. دل‌های شاگردان کند ذهن، از سنگ سخت‌تر نیست و همان گونه که قطرات آب با گذشت زمان دل سنگ را میشکافد، تکرار و یادآوری مطالب توسط معلم نیز دل‌های سخت را خواهد شکافت. از سوی داشتن بیان و قلم خوب ابزار اصلی کار معلم، گفتار و سخن اوست و نیکوست از گفتاری گیرا و پرجاذبه برخوردار باشد. تحولات بزرگ جهان توسط کسانی صورت گرفته که دارای بیانی قوی بوده اند. اهمیت شیوه سخن گفتن برای معلم، کمتر از توان علمی او نیست. داشتن شیوه نگارشی خوب نیز برای معلم لازم است و از نظر درجه اهمیت، در درجه بعد از سخن گفتن قرار دارد؛ زیرا تهیه جزوه، طرح سؤال برای امتحان و...، به روش نوشتاری خوب نیاز دارد. از وظایف معلم ایجاد روحیه تفکر و تعقل رکن اساسی در تعلیم و تعلم، فکر کردن است که در دین مبین اسلام، اهمیت فراوانی دارد.
لازم است معلم همراه با زمان و پیشرفت علوم بر دانش خود بیفزاید. استفاده از تجارب دیگران در زمینه تدریس برای معلم مفید است و بر معلومات او میافزاید. هم چنین لازم است یک معلم موفق، از فراگیری مهارت‌های آموزشی نوین، غفلت نورزد. وفای به عهد و عمل به گفته‌ها، شاگردان در مورد وعده‌های معلم، حساس اند و وعده‌های او را هرگز از یاد نمی برند. بنابراین، نوشتن وعده‌ها و تصمیم‌های روزانه در کتابچۀ کوچکی و عمل کردن به آن‌ها، نشان از دقت معلم و راهی برای جلب اعتماد شاگردان دارد. معلمی که خود به گفته‌ها و نکات اخلاقی که بیان میکند عمل ننماید، سخنانش تأثیری نخواهد داشت و دانش وی بیارزش خواهد بود. عالم بیعمل به (درخت بیبر) یا (ابر بیباران) میماند. عیسی بن مریم علیه السلام فرمود: (بدبخت ترین مردم کسی است که او را دانشمند بشناسند، ولی عملی در او دیده نشود). راهنمایی‌های معلم در زمینه‌های مختلف در صورتی اثربخش است که خود در عمل به آن گفته‌ها از شاگردان پیشی گرفته باشد. باید از امام علی علیه السلام درس بگیریم که فرمود: (ای مردم! به خدا قسم شما را به هیچ اطاعتی ترغیب نمی کنم، مگر آن که خود در عمل به آن پیشی گرفته باشم). خدمت به مردم، کشور و دین دیدی وسیع میخواهد. یک عامل مؤثر در بیرغبت بودن بعضی از شاگردان به ماده درس، انگیزه و هدف نداشتن است که معلم میتواند با معرفی موضوع درس و شناساندن جایگاه آن در بین علوم دیگر، این انگیزه و هدف را به وجود آورد. اگر شاگردان هدف از یادگیری درس مورد نظر و فایده آن را بشناسند، با رغبت بیشتری آن را دنبال میکنند.
به هر صورت با تبریک روز معلم خدمت تمامی معلمان کشورمان، امیدوار هستیم تا این عزیزان بتوانند وظیفۀ مهم و سرنوشت ساز خود را در این برهۀحساس از حیات افغانستان به خوبی انجام دهند.
نویسنده: زهرا رضاییان
سرمقاله شماره 142 روزنامۀ انصار
تاریخ: 1392/7/13
لینک مطلب: https://www.ansarpress.com/farsi/916
دلایل قیام امام خمینی/ امام خمینی به مسئله‌ی وابستگی چگونه می‌نگریست؟
