به گزارش خبرگزاری انصار، (محمدرضا فرقانی) از جمله دیپلمات‌های ایرانی است که در زمان حمله طالبان به کنسولگری ایران در ستاد افغانستان نمایندگی وزارت امور خارجه در مشهد فعال بوده است.

فرقانی در آن زمان کار کمک‌رسانی به اتحاد شمال را انجام می‌داده و پیگیر تحولات میدانی افغانستان در مشهد بوده است. وی حدود ۲ هفته قبل از حادثه برای یک ماموریت ویژه به مزار شریف میرود و از آنجا به بامیان و ارتباطش با افغانستان را از همان‌جا به صورت دائمی ادامه می‌دهد.

خبرگزاری فارس در سال گذشته به منظور آگاهی از ناگفته‌های این حادثه که در تاریخ دو کشور ایران و افغانستان ثبت شد، به سراغ این دیپلمات رفت.

*** متن کامل این مصاحبه به شرح ذیل است*** 

محمدرضا فرقانی) کاردار سابق سفارت ایران در افغانستان با بیان اینکه زمان شهادت دیپلمات‌های ایران در افغانستان در مزارشریف حضور داشته گفت: من در آن زمان معاون وزارت‌امورخارجه بودم، اوضاع و شرایط جنگی بین گروه‌های طالبان و نیروهای مقاومت افغانستان به رهبری (برهان‌الدین ربانی) و به فرماندهی (احمد شاه مسعود) حاکم بود.

پیگیری اوضاع کابل بعد از سقوط

وی با بیان اینکه جنگ طالبان از سال 73 شمسی با ظهور طالبان در ولایت قندهار آغاز شد و تا سال 77 همچنان ادامه داشت، گفت: بعد از سقوط کابل اوضاع و احوال افغانستان را از مشهد پیگیری می‌کردیم.

فرقانی با مرور خاطرات تلخ گذشته و حادثه هولناک شهادت دیپلمات‌های ایرانی، گفت: در آن حادثه هولناک 8 دیپلمات ایرانی به شهادت رسیدند و یکی از آنها به طور معجزه آسایی زنده ماند.

کاردار سابق سفارت ایران در افغانستان با بیان اینکه طالبان سال 77 با طالبان امروز دچار تغییر و تحولاتی شده بیان کرد: طالبان در آن زمان به فکر به دست گرفتن قدرت سیاسی و نظامی و بیتجربه بود و در حال رقابت با سایر گروهای افغانستان و نیرو‌های آمریکایی بود.

دولت افغانستان در حال مذاکرات صلح

وی با اشاره به اینکه طالبان با گذشت 17 سال که تشکیل حکومت داده و مورد حمایت نیروهای آمریکایی و ناتو است. افزود: در حال حاضر طالبان همانند وزنه سیاسی و به ویژه از نظر نظامی در منطقه است، دولت افغانستان در حال مذاکره صلح در برنامه آشتی ملی قصد دارد با طالبان به تفاهم برسد.

فرقانی افزود: پاکستان به دنبال نیروی قدرت طلب طالبان در صحنه در افغانستان است، آمریکا، کشور‌های غرب و سازمان ملل نیز بارها درخواست مذاکره با طالبان را داده‌اند.

دفتر دیپلماتیک طالبان در قطر

کارشناس مسائل شبه قاره با بیان اینکه طالبان در دوحه قطر دفتر دیپلماتیک دارد، بیان کرد: کشور‌های عربی منطقه به دنبال استفاده ابزاری از طالبان هستند، طالبان دفتر دیپلماتیک در دوحه قطر دارد و دارای نماینده است.

فرقانی در ادامه با مرور خاطرات خود در سال 77 و نحوه آشنایی خود با شهید صارمی، گفت: با شهید صارمی در کابل آشنا شدم و بعد از آشنایی با ایشان در مزارشریف با ایشان در ارتباط بودم.

جسارت و شجاعت مثل زدنی شهید صارمی

کاردار سابق سفارت ایران در افغانستان با بیان اینکه شهید صارمی در عرصه سیاست نیز دارای مهارت ویژه‌ای بود، عنوان کرد: جسارت حضور در صحنه تحولات نظامی افغانستان از جمله ویژگی‌های این شهید بزرگوار بود.

وی شهامت شهید صارمی را مثال زدنی دانست و بیان کرد: شهید صارمی علاقه خاصی به حوزه سیاست در امور افغانستان و جغرافیای این منطقه داشت.

فرقانی با بیان اینکه شهید صارمی تنها یک خبرنگار نبود، گفت: شهید صارمی علاقه‌مند به حوزه فرهنگ، اوضاع و آداب و رسوم کشور افغانستان بود.

تجهیز کتابخانه‌ افغانستان خواسته شهید صارمی

کاردار سابق سفارت ایران در افغانستان تأکید کرد: کار فرهنگی برای شهید صارمی از اولویت خاصی برخوردار بود، وی معتقد بود به دلیل این که هر دو کشور فارسی زبان هستیم باید به فرهنگ کتاب و کتابخوانی اهمیت داده شود و خواستار تقویت کتابخانه‌های افغانستان بود.

وی در ادامه افزود: شهید صارمی با روزنامه نگاران و خبرنگاران در افغانستان آشنا بود و اگر شهید صارمی به شهادت نم‌رسید در حال حاضر یکی از بهترین کارشناسان مسائل سیاسی منطقه بود.

روایت تنها بازمانده حادثه در فیلم مزار شریف

فرقانی بابیان اینکه فیلم (مزارشریف) را که در رابطه با شهادت دیپلمات‌های ایران در افغانستان است تماشا نکرده، گفت: با توجه به این که من در عمق جریان بودم و میتوانستم به فیلم سازان مزار شریف اطلاعاتی را بدهم چرا که لحظه به لحظه آن واقعه هولناک را از مشهد رصد میکردیم، به هر حال به این دلیل که آقای شاهسوند این تیم را همراهی کرده‌اند و به واقعیت نزدیک است.

روزی که مزارشریف سقوط کرد

کاردار سابق سفارت ایران در افغانستان در ادامه صحبت‌های خود به نحوه سقوط مزار شریف توسط طالبان پرداخت و بیان کرد: زمانی که طالبان از غرب و جنوب مزار حرکت کردند، روز 16 مرداد/ اسد اکثر شهرها سقوط کرده بود و طالبان در آستانه وارد به مزار شریف شدند و این شهر را به اشغال خود در آوردند.

وی با بیان اینکه از طریق تماس تلفنی با کنسولگری در ارتباط و پیگیر وقایع بوده‌اند، گفت: ما از طریق سیستم ارتباطی صداهای را میشنیدیم، گروه‌های طالبان به خشونت در را باز کردند و دیپلمات‌ها را به دفتر مخابراتی که در زیر زمینی بود بردند، اما سیستم ارتباطی قطع نشده بود و در نهایت صدای رگبار به گوش رسید.

امیدوار بودیم که دیپلمات‌ها زنده باشند

کارشناس مسائل شبه قاره افزود: با این وجود مطمئن نبودیم که چه حادثه‌ای در دفتر کنسولگری رخ داده است، امید به زنده بودن دیپلمات‌ها داشتیم.

وی با بیان اینکه این مسئله کینه توزی این افراد را نشان می‌داد، افزود: همین موضوع باعث شد که احساس خطر کنیم، آرایش نظامی در مرزها برقرار شد تا آنها را سر جایشان بنشانیم.

سکوت معنا دار برخی کشور‌ها در شهادت دیپلمات‌ها

فرقانی با اشاره به ابعاد جهانی این واقعه گفت: برخی در کشورها در مقابل این حادثه سکوت معناداری داشتند، در حالی که جهان از این اقدام در بهت و حیرت فرو رفته بود.

کاردار سابق سفارت ایران در افغانستان اظهار داشت: برخی کشور‌ها نسبت به این کینه و غرض داشتند و به نوعی خواستار درگیری نظامی ایران و طالبان بودند.

حمایت عربستان، آمریکا و انگلیس  از این اقدام

وی این اقدام را نوعی اقدام جاسوسی دانست و گفت: به طور حتم این اقدام از سوی برخی کشورهای ذی نفع از جمله عربستان آمریکا و انگلیس حمایت می‌شد.

فرقانی در ادامه صحبت‌های خود گفت: با این که هنوز از شهادت دیپلمات‌ها باخبر نبودیم اما در این رابطه هر روز خبری می‌رسید، اینکه اسیر و یا شهید شده اند.

کاردار سفارت ایران در افغانستان با اشاره به سابقه طالبان در به اسارت گرفتن دیپلمات‌های ایران، گفت: قبل از آن نیز دیپلمات‌های ایران در افغانستان به اسارت در آمده بودند اما توسط نیرو‌های طالبان آزاد شدند.

عامل اصلی شهادت دیپلمات‌های ایران

وی با بیان طرح این علامت سوال که چرا دیپلمات‌های ایران که سابق بر این توسط طالبان به اسارت درآمده بودند، آزاد شدند، اما این بار به شهادت رسیدند، اظهار داشت: طالبان در آن زمان مسئولیت این کشتار بی‌رحمانه را نپذیرفت، احتمال این است که این نیروهای سرویس‌های جاسوسی از سوی پاکستان مرتکب این اقدام شدند، چرا که دیپلمات‌های ما ازجمله (شهید گنجی) و (شهید رحیمی) سابقا در پاکستان به شهادت رسیده بودند.

فرقانی در رابطه با اقداماتی که بعد از این واقع رخ داد گفت: از طریق کنسول گری در هرات و حیدر آباد پیگیر موضوع شدیم و با دوستان پاکستانی، سازمان‌ ملل و صلیب سرخ وارد عمل شدیم و در نهایت خبر شهادت دیپلمات‌ها برایمان مسجل شد.

انتقال پیکر شهدا از مزارشریف به مشهد

کاردار سفارت ایران افزود: بعد از گذشت بیش از یک ماه پیکر شهدا را که در اطراف کنسولگری روی آن‌ها خاک ریخته شده بود پیدا کردیم و پیکرهای شهدا به مشهد انتقال داده شد.

وی اظهار داشت: در آن سال‌های ما به دولت افغانستان کمک کردیم و گرنه زودتر از این توسط نیروهای طالبان سقوط کرده بود.

کارشناس مسائل سیاسی افغانستان 17 سال قبل را با حال حاضر بدون تفاوت دانست و بیان کرد: بعد از 11 سپتامبر افغانستان توسط ناتو اشغال شد.